Vatandaşın kimlik mücadelesi

Mevcut nüfus cüzdanlarının yerine kullanılacak yeni çipli kimlik kartlarının dağıtımı 2 Ocak itibariyle tüm yurtta başladı. Başvuruların başladığı günden itibaren nüfus müdürlüklerinde alışılmışın dışında bir yoğunluk yaşanıyor. Çipli kimlik kartı başvuru sürecine dahil olurken ilk önce internetteki kimlik kartı randevu sisteminden randevu almaya çalıştık fakat önümüzdeki 3 hafta için İstanbul’un 39 ilçesinin hiçbirinde boş randevu yoktu. Daha sonra Alo 199 hattı üzerinden de randevu almayı denedik ancak saatlerce meşgul yanıtı alınca soluğu nüfus müdürlüklerinde aldık. İlk durağımız Zeytinburnu Nüfus Müdürlüğü’nde bizi karşılayan kalabalık randevu alamama nedenimizi açıkça gösterdi. ‘Bilet üretilemedi’ Hemen sıraya girmek adına girişte bulunan numaratöre yöneldik fakat makineden aldığımız sonuç; ‘Bilet üretilemedi, lütfen görevliye haber veriniz’ oldu. Kapının hemen yanındaki danışma masasına yöneldiğimizde de aldığımız cevap, “Yoğunluktan dolayı bugün işlem yapamıyoruz” oldu. Başka bir nüfus müdürlüğüne gitmek için kurumdan çıkarken merdivenlerde oturan 47 yaşındaki Adnan Yılmaz’a rastladık. Yılmaz, yaklaşık bir saat önce randevu almayı başarabilmiş ama sıradan dolayı işlemini yaptırabileceği konusunda umutsuz. Yılmaz, büyüklüğünden dolayı şikâyetçi olduğu eski kimliğini değiştirmek istemiş. Yine sıranın kendisine gelmesini bekleyenlerden 43 yaşındaki Muhammed Adalı da değişimin zorunlu tutulaması nedeniyle kalabalığa kalmamak sıra beklediğini anlattı. ‘Telefonu açmıyorlar’ Beşiktaş Nüfus Müdürlüğü’nde de durum aynı... Günlerdir bekleyen vatandaşlardan bazıları görevlilerle tartışıyor. Yetkililer, randevusuz gelenlerin çokluğundan yakınırken, 2 gündür yen kimlik mücadelesi veren 69 yaşındaki İ.A. da, “Randevusuz geliyorum çünkü randevu almak imkânsız, telefonları açmıyorlar. Dün akşamüstü geldiğimde bu Sabah gelmemi bu sabah geldiğimde de akşamüstü gelmem gerektiğini söylediler” diye dert yanıyor. Şişli Nüfus Müdürlüğü ise kimlik değişimi için yeni bir bina açarak ‘Kimlik Kartı Bürosu’ oluşturmuş. Vatandaşlar kimlik kartı için işlemlerini burada gerçekleştiriyor. Böylece nüfus müdürlüğündeki kalabalık bir nebze azaltılmış ama orada da sıra var. ‘Merak için kuyruktalar’ Beyoğlu Nüfus Müdürlüğü de oldukça yoğun. Kimlik kartına ilgi gösterenlerin çoğu öğrenciler ve 50 yaş üstü vatandaşlar. Üniversite öğrencileri kimlik fotoğraflarıyla alakalı tedirginlik nedeniyle sınav başvurusu öncesi gelmiş. 50 yaş üstü olanlar da boş zamanlarının olması ve yeni kimliği merak ettikleri için kuyrukta. Nüfus Müdürlüğü yetkilileri, “En büyük sıkıntımız insanların biyometrik fotoğrafı bilmemeleri. Normal fotoğrafı kabul etmeyince tatsızlık çıkıyor” diyor. ‘Din hanesi’ sözlü beyanla dolduruluyor Yetkililer nüfus idarelerindeki sıraların kadro sıkıntısından da kaynaklandığını belirterek, “İstanbul genelinde 358 boş kadro var. Beyoğlu’nun 22 kişilik kadrosunun 10’u boş. Açığı kapatmak adına farklı kamu kurumlarından yardım istedik fakat gelenler sistemi bilmedikleri için deneme yanılma yoluyla öğrenme aşamaları oluyor ve haliyle işler aksıyor. Bazı insanlar için biyometrik verilerin alınması 45 dakikayı bulabiliyor. Günlük ortalama 300 başvuru alıyoruz, Bağcılar, Esenyurt gibi kalabalık ilçelerde ise bu sayı 1000’e kadar çıkabiliyor” diyor. Yeni kimlik kartına kan grubunu belirtmek isteyenlerin herhangi bir hastaneden kan gruplarını belirten bir belge ile gelmeleri gerektiğini anlatan yetkililer, dini inanç bölümünün de başvuru sırasında sözlü beyanla doldurulduğunu anlatıyor. İşlemler nasıl gerçekleşiyor? Başvuran vatandaşın T.C. kimlik numarası görevli personel tarafından sistemden sorgulanarak kimlik veya kimlik belgesi yerine geçen fotoğraflı belge isteniyor. Ardından kişinin son 6 ay içerisinde çekilmiş ICAO standartlarına uygun biyometrik fotoğraf başvuru sırasında nüfus memuruna teslim ediliyor. Biyometrik veri olarak vatandaşlardan, hem sağ hem sol elden parmak izi, parmak damar izi, el ayası damar izi alınıyor. Görevli personel, başvuran vatandaştan tarafından 16 lira tahsis ediliyor. Fakat doğum nedeniyle düzenlenmiş kartlar için bir ay içerisinde başvuru yapıldığında herhangi bir ücret tahsis edilmiyor. Yurt dışında yaşayan vatandaşlar ise başvurularını dış temsilciliklere yapacaklar. Yeni kimlik, başvurada verilen adrese PTT Kargo tarafından teslim ediliyor. 15 yaşını tamamlamamış çocuklar çipli kimliğe velileriyle başvurabiliyor. Milliyet