Türkiye'nin hava kalitesi karnesi

Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından hazırlanan ve Türkiye’nin hava kalitesi karnesi olarak nitelenen Kara Rapor 2024 yayınlandı.

Bu yıl altıncısı yayınlanan Kara Rapor’da 2022 ve 2023 yıllarında Türkiye’de iller ve hava kalitesi ölçüm istasyonları bazında hava kalitesi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan alınan resmi verilerle incelendi. Yeterli verisi olan 72 ilin 71’inde Dünya Sağlık Örgütü kılavuz değerlerine göre hava kirli.

Kara Rapor 2024 kapsamında yürütülen sağlık etki değerlendirmesine göre 2022 yılında 68.440 ölüm hava kirliliğine atfedilebiliyor. Bu toplam ülkede aynı yıl gerçekleşen 30 yaş üstü kaza, yaralanma ve COVID19 dışındaki toplam ölümlerin %14’üne denk geliyor.

TÜRKİYE’DE YAKLAŞIK 68 MİLYON KİŞİ, PM2,5 KİRLİLİĞİNE MARUZ KALIYOR

Eylül ayında yayınlanan “Güvenli bir Gezegende Adil Bir Dünya” başlıklı Lancet Gezegen Sağlığı – Dünya Komisyonu Raporuna göre Türkiye’de yaklaşık 68 milyon kişi PM2,5 kirliliğine maruz kalıyor.

Rapora göre ayrıca 39 milyon insan, yani ülke nüfusunun yaklaşık yarısı, biyoçeşitlilik kaybı nedeniyle, ekosistem hizmetlerini sağlama kapasitesi azalmış topraklarda yaşıyor. 2100 yılında 2°C sıcaklık artışı halinde ise, Türkiye’de yaklaşık 3 milyon kişi deniz seviyesindeki yükselmeden etkilenecek. 

Rapor, “güvenli ve adil” yeryüzü sistemi sınırlarını belirliyor; insan onuru ve yoksulluktan kurtulmak için gereken doğal kaynaklara asgari erişimi değerlendiriyor. Bilim insanları ilk kez güvenlik (istikrarlı bir gezegen) ve adaleti (insanların zarardan korunması) aynı birimlerde ölçerek, adaletin gezegenin ve insanların güvenliği için bir ön koşul olduğunu ortaya koyuyor. Bulgular, en yoksulların halihazırda Dünya sistemindeki değişimin etkilerine karşı en savunmasız durumda olduğunu, ancak dünya genelindeki herkesin daha savunmasız ve açık hale gelme riski altında bulunduğunu gösteriyor.