Su değerlidir, akıp gitmesin!

2007 yılında İzmir’de yaşanan ciddi kuraklık tehlikesini aldığı önlemler ve başlattığı etkin kampanya ile vatandaşların su tasarrufu konusundaki hassasiyeti sayesinde atlatan İzmir Büyükşehir Belediyesi, küresel ısınma ve kuraklığa bağlı olarak yaşanabilecek muhtemel su sıkıntılarının önüne geçmek ve tüm yerleşim birimlerinde vatandaşların sağlıklı suya eşit olarak ulaşmasını sağlamak için önemli çalışmalar yürütüyor.  

Kentin geleceğini garanti alacak yeni su kaynakları yaratan, mevcut kaynakları koruyarak atık suları değerlendiren İzmir'in yerel yönetimi, 14 yılda 4 bin kilometrenin üzerinde içme suyu şebekesi yenileyerek su kayıplarının ciddi oranda önüne geçti. Sınırlarına bağlanan çevre yerleşimlerde özellikle yaz aylarında yaşanan su sıkıntısı çözülürken, yeni kuyular açıldı;  içme suyu şebekeleri ve su depoları yenilenerek vatandaşların sağlıklı su içmesi sağlandı. Tahtalı, Balçova barajları ile 122 kuyudan su sağlanan kent merkezindeki 11 ilçede,  su rezervleri açısından ciddi bir sıkıntı gözükmüyor. Tahtalı Barajı’nda kente 456 gün yetecek kadar su bulunduğunu belirtti.  Yer altı kaynaklarında düşüş izlemediklerini de belirten İZSU yetkilileri, kentte yeterli su rezervi bulunduğunu anc ak küresel iklim değişikliğinin etkileri olan kuraklık ve sel tehlikesine karşı kısa, orta ve uzun vadeli olarak küresel bir yaklaşımla önlemler aldıklarını hatırlattı.

Örnek çaba

Küresel iklim değişikliğinden etkilenecek kentlerin en başında gelen İzmir’de bilimsel çalışmalar ve araştırmalar doğrultusunda su tasarrufu ve yeni su kaynakları yaratma çalışmalarına ağırlık verdiklerini belirten İZSU yetkilileri, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yalnız ulusal ölçekte değil,  küresel ölçekte de büyük ve öncü çevre projeleri tasarladığını ve uyguladığını söyledi. İZSU Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen kullanılmış sular ve yağış sularının toplanarak uzaklaştırılması, geri kazanımı, içme sularının güvenli ve sağlıklı bir şekilde vatandaşlara ulaştırılması, su kaynakları ile deniz, göl, akarsu kıyılarının evsel ve endüstriyel etkenlerle kirlenmesinin önlenmesi ve İzmir’de sürdürülebilir su yönetimi anlayışının yaygınlaştırılması çalışmalarının bu anlamda önemine vurgu yapan yetkililer şöyle devam etti:

“Küresel ısınmanın getirdiği susuzluk, dünyanın karşı karşıya kaldığı en büyük tehlike. Tüm dünyada su giderek çok daha kritik bir önem taşıyor ve bu nedenle ‘sürdürülebilir, akıllı su yönetimi’ ön plana çıkıyor. Yeni yatırımlarımız devam ediyor ancak sınırlı kaynaklarımızı en etkin şekilde kullanmalıyız. Aldığımız önlemler ve oluşturduğumuz ilave su kaynakları ile kentimizde su sıkıntısı yaşamıyoruz. Ancak suyu tasarruflu kullanmak bir yaşam biçimi olmalı. İzmirli vatandaşlarımızı aynı duyarlılıkla suyu tasarruflu kullanmaya davet ediyoruz”.

Küresel ısınma tehdidine karşı Büyükşehir neler yaptı?

* Manisa Göksu-Sarıkız, Halkapınar ve Menemen kuyularında küresel ısınmayla birlikte ortaya çıkan arsenik sorununun çözümü için 15 milyon Euro’luk yatırımla 3 arsenik arıtma tesisi inşa edildi ve daha önce verimli kullanılmayan bu kuyular sisteme entegre edildi.

* 2004 – 2017 yılları arasında 4 bin kilometre uzunluğunda içme suyu şebekesi yenilendi. 342 adet ilave su kuyusu açılarak yeni su kaynakları yaratıldı, en ücra köylere kadar su depoları yenilendi.   

* Su kaçaklarını önlemek amacıyla eski tip sayaçlar yenilenerek faturalandırılamayan su kayıplarının önüne geçildi.

* Su Kaçak ve Kontrol Projesi kapsamında İzmir dağıtım sistemi üzerinde tek debi giriş noktası olan 1500 – 2000 haneden oluşan izole sayaç bölgeleri oluşturuldu. İzole sayaç bölgelerindeki verileri günlük olarak alıp değerlendirmek ve su kaçaklarına anında müdahale edebilmek için uzaktan okuma sistemi hayata geçirildi.

* SCADA sistemi kullanılarak kentteki baraj, kuyu, terfi pompa istasyonu,  depo, havuzlar, debimetreler, vanalar bir kumanda merkezinden bilgisayar aracılığıyla izlenebiliyor. Böylelikle arıza, kaza, bakım ve onarım halinde şebekeye kısa sürede müdahale ediliyor. Şebekede aşırı basınç yükselmesinden dolayı meydana gelen su kayıpları da azaltılmış oluyor.

* Ayrancılar'dan doğup Kuşadası- Pamucak sahillerinden denize akan saniyede 100 litre su ile Menderes Oğlananası'nda kışın kullanılmayan saniyede 250 – 300 litrelik 4 adet kuyunun suyu 8.5 kilometrelik iletim hattı ile Tahtalı Barajı’na aktarıldı.

* DSİ tarafından inşa edilen ancak yapımı uzun yıllar sürecek Gördes Baraj suyunu İzmir’e en kısa sürede getirmek için İZSU- DSİ işbirliği yapıldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Manisa Nuriye’deki Sarıkız İçme Suyu Arıtma Tesisi ile Bornova Kavaklıdere'da bir başka arıtma tesisi kurdu.

* 2050 yılının nüfusu ve su ihtiyacına göre 30 ilçede gerçekleştireceği yeni içme suyu yatırımları için ‘İçme Suyu Master Planı’ hazırlanarak çalışmalara başladı. Seferihisar’a kurulacak Gelinalan  ile Dikili’ye kurulacak Kabakum barajları için harekete geçildi. Planda İzmir'in 30 yıl sonraki su ihtiyacına göre, 15 adet baraj ve 3 adet regülatör ile Foça ve Çeşme’de yapılacak 2 adet deniz suyu arıtma tesisinin yapımı öngörülüyor.

* İzmir sınırları içinde yüzey suyu tutabilecek en önemli yer olan, Çamlı Çayı üzerinde kurulacak ve kente yıllık 11.18 milyon metreküp su sağlayacak Çamlı Barajı için Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan ÇED belgesi alınacak. Değirmendere Barajı, projesi hazır olan ve tamamı Hazine’ye ait baraj sahasının kamulaştırma ve tahsis işlemleri devam ediyor. Baraj tamamlandığında yıllık 3.98 milyon metreküplük su verilmesi öngörülüyor. Bostanlı Barajı ise hem içme suyu hem de sel önleme amaçlı bir proje.  Yılda 2.33 milyon metreküp su kullanımı sağlayacağı tahmin ediliyor. Baraj yapılacak alanla ilgili kamulaştırma ve tahsis işlemleri devam ediyor.

* İzmir’de otobüsler geri kazanılmış suyla yıkanıyor. Saatte 40 ton kapasiteli toplam 3 adet geriş dönüşüm tesisi kurarak binlerce ton su tasarrufu sağlayan ESHOT Genel Müdürlüğü, 6 adet daha geri dönüşüm tesisi kuruyor.

* Tramvay hatlarındaki yeşil alanlarda yer altı damlama sulama sistemi ile su tasarrufu yapılıyor.  Kent genelinde çalı dikimine ağırlık verilerek suya daha çok ihtiyaç duyan çimden tasarruf ediliyor, sulamada damla sulama sistemi tercih ediliyor. Ağaçlandırma çalışmalarında daha az su isteyen türler tercih ediliyor. Yaz aylarında buharlaşmanın etkisini azaltmak amacıyla bitkiler sabah erken veya gece geç saatte sulanıyor.

* Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nde günde 2 bin metreküplük atık suyu “içme suyuna” çevirecek yeni bir  tesis kurulması için çalışmalar sürüyor.

* 2009, 2014, 2015 ve 2017 yıllarında düzenlenen uluslararası kongrelerle küresel iklim değişikliği, güvenli su üretimi konuları ele alınarak yol haritası oluşturuldu.

İzmir’in mevcut su kaynakları

İzmir’in Tahtalı Barajı ve Balçova Barajı olmak üzere iki önemli yüzeysel su kaynağı mevcut. İzmir’in içme suyu ihtiyacının yüzde 42.3’ü bu iki barajdan sağlanıyor. Kent merkezindeki 11 ilçede yüzeysel su kaynaklarının dışında, bir diğer kaynak da yeraltı suları. İzmir’in başlıca yeraltı su kaynakları ise Sarıkız-Göksu kuyuları, Menemen-Çavuşköy kuyuları, Halkapınar-Çamdibi ve Pınarbaşı kuyuları. Toplam 122 kuyudan oluşan bu yer altı kaynakları kentin içme suyu ihtiyacının yüzde 57.7’sini karşılıyor.

Büyükşehir görev alanına giren çevre yerleşimlerde su temini ise Ürkmez, Kutlu Aktaş, Güzelhisar, Ödemiş (Rahmanlar) barajları ile çoğunlukla da yerel kuyulardan ve kaynaklardan sağlanıyor.

Aklınızda bulunsun

Su tasarrufu konusunda alınabilecek basit önlemler:

Evlerdeki gizli su kaçaklarını tespit etmek için bütün muslukları kapatınız ve su sayacını okuyunuz. 2 saat süre ile su kullanmayınız. 2 saat sürenin sonunda su sayacını tekrar okuyunuz. Böylece su kaçağı olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Musluğunuz dakikada bir damla su sızdırıyorsa yılda 12.500 litre boşa akmış demektir.

Musluklarınızı, sifonlarınızı daima bakımlı tutun. Bozuk olanları hemen onarın çünkü saniyede 1 damla akan su, yılda 3 tonluk tüketime karşı gelir.

Otomobilinizi hortumla yıkamak yerine silerek ya da kova ve sünger kullanarak temizleyin. Bahçenizi sulamak için sabah ya da akşamüstü saatlerini tercih edin.

Tuvalet rezervuarının su depolama kapasitesi 16 litredir. 4 kişilik bir aile 16 litrelik tuvalet rezervuarı ile ayda 7 ton su tüketir. Bunun yerine 7 litrelik rezervuar ile hem tuvaleti temizlemek hem de su tüketimini 2.5-3 tona düşürmek mümkündür.

Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 15-20 litre su akıtırken düşük akımlı aeratörlü duş başlıkları ile dakikada 9-10 litre su tüketmek mümkündür.

Dış fırçalarken musluk açık bırakılırsa her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu ziyan etmiş olursunuz. Musluğu kapalı tutarak günde 15-35 litre yani su tasarruf edebilirsiniz.

Suyu kireç ve bakterilerden arındıran filtreler kullanın.