Ramazanın ikinci yarısında fiyatlar

 Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ramazan ayının ikinci yarısında markette 41, üreticide 33 ürünü takip ettiklerini bildirerek, “markette 8 üründe fiyat değişmezken, 21 üründe fiyat artışı,12 üründe fiyat azalışı, üreticide 17 üründe fiyat değişmezken, 6 üründe fiyat artışı, 10’inde ise fiyat azalışı görüldü. Fiyatı markette en fazla düşen ürün kiraz, üreticide karpuz olurken, fiyatı en fazla artan ürünler içinde markette ve üreticide kuru soğan ve patates ilk iki sırayı aldı” dedi.

Bayraktar, yaptığı açıklamada, Ramazan ayının ikinci yarısındaki üretici ve tüketici fiyatlarını değerlendirdi.

Şemsi Bayraktar, market fiyatlarında, 30 Mayıs 2018-11 Haziran 2018 tarihleri arasında geçen 12 günlük süreçte, yumurta, maydanoz, kuru üzüm, zeytinyağı, yoğurt, toz şeker, elma ve yeşil soğan fiyatlarının değişmediğinin görüldüğünü bildirdi.

Markette fiyat düşüşünün yüzde 26,56 ile en fazla kirazda meydana geldiğine dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

“Kirazdaki fiyat düşüşünü yüzde 8,23 ile şeftali, yüzde 7,73 ile kuru kayısı izledi. Fiyat düşüşü marulda yüzde 7,34, yeşil fasulyede yüzde 7,28, patlıcanda yüzde 7,11, kuru fasulyede yüzde 3,70, karpuzda yüzde 3,01, Antep fıstığında yüzde 1,14, mısırözü yağında yüzde 0,97, kırmızı mercimekte yüzde 0,27, tereyağında yüzde 0,16 oldu.

Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 12,17 ile kuru soğan oldu. Kuru soğandaki fiyat artışını yüzde 9,76 ile patates, yüzde 8,31 ile çilek takip etti. Fiyat artışı havuçta yüzde 7,96, yeşil mercimekte yüzde 7,45, limonda yüzde 7,29, kabakta yüzde 7,18, salatalıkta yüzde 6,55, pirinçte yüzde 4,30, sivri biberde yüzde 3,91, kuru incirde yüzde 3,61, tavuk etinde yüzde 2,89, nohutta yüzde 2,68, fındıkta yüzde 2,41, sütte yüzde 1,93, domateste yüzde 1,40, kuzu etinde yüzde 0,87, ayçiçeği yağı ve kaşar peynirinde yüzde 0,63, dana etinde yüzde 0,58, beyaz peynirde yüzde 0,49 düzeyinde gerçekleşti.”

-Ramazan ayının ikinci yarısında üretici fiyatları-

Ramazan ayının ikinci yarısında üretici fiyatlarında, havuç, maydanoz, limon, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir, fındık, Antep fıstığı, zeytinyağı, yumurta ve süt fiyatlarında değişim olmazken, fiyat düşüşünün üreticide yüzde 22,22 ile en fazla karpuzda görüldüğünü belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Karpuzdaki fiyat düşüşünü yüzde 21,05 ile patlıcan, yüzde 19,23 ile kabak takip etti. Bu ürünleri, fiyat düşüşünde, yüzde 16,67 ile kiraz, yüzde 10,71 ile şeftali ve salatalık, yüzde 7,41 ile marul, yüzde 6,25 ile yeşil fasulye, yüzde 0,42 ile kuzu eti, yüzde 0,17 ile dana eti izledi.

Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 45,83 ile kuru soğanda meydana geldi. Kuru soğandaki fiyat artışını yüzde 30,95 ile patates, yüzde 23,81 ile yeşil soğan takip etti. Bu ürünlerin ardından fiyat artışları sivri biberde yüzde 17,65, domateste yüzde 7,95, kuru üzümde yüzde 5, çilekte yüzde 4,29 oldu.”

-“Üretici fiyatları marketlere yansımadı”-

Üretici fiyatlarının marketlere yansımadığını, Ramazan ayının ikinci yarısında üreticide fiyatı yüzde 19,23 gerileyen kabağın tüketicide yüzde 7,18, üreticide fiyatı yüzde 10,71 düşen salatalığın tüketicide yüzde 6,55, üreticide fiyatı yüzde 0,42 gerileyen kuzu etinin tüketicide yüzde 0,87, üreticide fiyatı yüzde 0,17’ye inen dana etinin tüketicide yüzde 0,58 yükseldiğini vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti:

“Fiyat karpuzda üreticide yüzde 22,22, patlıcanda yüzde 21,05, kirazda yüzde 16,67, şeftalide yüzde 10,71, marulda yüzde 7,41, yeşil fasulyede yüzde 6,25 azalırken, tüketicide gerileme sırasıyla karpuzda yüzde 3,01, patlıcanda yüzde 7,11, şeftalide yüzde 8,23’de kalmıştır.

Marulda yüzde 7,73, yeşil fasulyede yüzde 7,28 ve kirazda yüzde 26,56 düşüşle tüketici fiyatlarındaki düşüş üretici fiyatlarındaki düşüşün üzerine olmuştur.

Havuç, maydanoz, limon, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir, fındık, Antep fıstığı, zeytinyağı, yumurta ve süt fiyatı üreticide değişmezken, tüketicide havuç yüzde 7,96, limon yüzde 7,29, nohut yüzde 2,68, yeşil mercimek yüzde 7,45, pirinç yüzde 4,30, kuru incir yüzde 3,61, fındık yüzde 2,41, süt fiyatı yüzde 1,93 arttı.

Maydanoz, elma, zeytinyağı, yumurta fiyatı üreticide olduğu gibi değişmedi.

Sadece üreticide fiyatı değişmeyen kuru kayısı, kuru fasulye, Antep fıstığı kırmızı mercimek market fiyatında sırasıyla yüzde 7,73, yüzde 3,70, Antep fıstığı yüzde 1,14, kırmızı mercimek yüzde 0,27 düşüş görüldü.”

-Üretici market fiyat farkı-

Ramazan ayının sonuna geldiğimiz ortamda üretici ve market fiyatları arasındaki farkın yüzde 377,38 ile en fazla karpuzda görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, şöyle devam etti:

“Karpuzdan sonra fiyat farkı sırasıyla, elmada yüzde 339,57, kabakta yüzde 320,32, maydanozda yüzde 284,62, kırmızı mercimekte yüzde 259,64, kuru kayısıda yüzde 255,19 oldu.

Karpuz 4,8 kat, elma 4,4 kat, kabak 4,2 kat, maydanoz 3,8 kat, kırmızı mercimek ve kuru kayısı 3,6 kat fazlaya tüketiciye satılmaktadır.

Üreticiden 42 kuruşa alınan karpuz 2 lira 1 kuruşa, 1 lira 23 kuruş olan elma 5 lira 41 kuruşa, 70 kuruş olan kabak 2 lira 94 kuruşa, 33 kuruş olan maydanoz 1 lira 25 kuruşa, 2 lira 3 kuruş olan kırmızı mercimek 7 lira 30 kuruşa, 9 lira olan kuru kayısı 31 lira 97 kuruşa tüketiciye ulaşmaktadır.”

-Fiyat değişimlerinin nedenleri-

Üreticide fiyatı artan ürünlerden kuru soğanda arzın Çukurova’dan, patateste arzın ise Hatay Reyhanlı, Adana Yüreğir ve İzmir Ödemiş’ten sağlandığını belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Aşırı yağışlar yüzünden bazı üreticilerin soğan tarlalarını yeniden sürmek zorunda kalması nedeniyle arzdaki daralma fiyatları artırdı.

Patateste ise arzın sağlandığı bölgelerdeki verim düşüşü, hasat edilen ürün miktarının azalmaya başlaması fiyatlarda artışa yol açtı.

Kuru soğan ve patatesi genel olarak değerlendirdiğimizde belirttiğimiz faktörlerin yanı sıra ara bir dönem olması nedeniyle arzın kısıtlı bir bölgeden sağlanmış olması fiyatları yükseltmektedir.

Sivri biberde ve domateste geçen ay dibe vuran fiyatların ardından toparlanma sürecine girilmesiyle birlikte fiyat artışı meydana geldi.

Yeşil soğanda hasat edilen ürün miktarındaki azalma fiyata yansıdı.

Üreticide fiyatı en fazla düşen ürün karpuz oldu. Mevsim itibarıyla karpuzda hasat edilen ürün miktarındaki artışa bağlı olarak fiyatlarda düşüş meydana geldi.

Kiraz, şeftali gibi ürünlerde de benzer durumun söz konusu olması fiyatları düşürdü. Kirazdaki fiyat düşüşünde hasat edilen ürün miktarındaki artışın yanı sıra aşırı yağış ve dolu nedeniyle meyvedeki çatlamalar ve bunun yol açtığı ihracattaki yavaşlama da etkili oldu.

Patlıcan, kabak, salatalık, yeşil fasulye gibi ürünlerde de hasat edilen ürün miktarındaki artışla birlikte fiyatlar geriledi.”

Seçilmiş ürünlerde Ramazan öncesi, Ramazan ortası ve Ramazan sonu üretici fiyatları ve Ramazan ortasına göre değişim oranları: