Merhum Alparslan Türkeş'in Elazığ Anıları...

 Elazığ'da 243. Piyade Alayı 1. Tabur Komutanlığı’nda görev yapan Türkeş, 27 Mayıs 1960 harekâtından kısa süre önce Elazığ'daki birliğinden Ankara'ya atandı ve Korgeneral Talat Aydemir'in önerisiyle Milli Birlik Komitesi'ne (MBK) alındı.

• Türkeş, Elazığ’da kaldığı evde sık sık askeri yetkililer ile 1960 harekâtının planlarını görüştü. 1958 yılında ordu içindeki gizli teşkilâta giren Türkeş, daha sonra yarbaylığa terfi ederek Ankara'ya tayin oldu.

Elazığ, 2 yıl boyunca Türkiye’nin kaderini değiştiren Ünlü Siyasetçi ve Devlet Adamı Merhum Alparslan Türkeş’e ev sahipliği yaptı. Ülkücüleri etrafından toplayan Türkeş, Elazığ’da Merhum Ali Erdem’in evinde kiracı olarak ikamet etti.
Bir döneme damgasını vuran Merhum Alparslan Türkeş, 4 Nisan 1997 yılında geçirdiği kalp krizi sonucu Ankara'da vefat etti. Cenazesi, devlet töreni ile kaldırılan Merhum Türkeş’in ölümünün 25. Yılı’nda, Elazığ’da yaşamış olduğu 2 yılı araştırdık.
Türkeş için büyük bir anlam taşıyan Elazığ, 1960 harekâtının da önemli adreslerinden biri olarak görülüyor. 1960 harekâtının kıvılcımlarının atıldığı 1958 yılında Türkeş, harekatın içine Elazığ’dan girdi.
1957 ve 58 yıllarını sizler için derledik. Türkeş’in o yıllarda hangi evde oturduğu ve kimlerle görüştüğünü araştırdık. O dönemlerin canlı tanıklarının büyük bir çoğunluğu günümüzde artık yok. Türkeş’in en yakın olduğu isimlerden biri olan Merhum Osman Özkan gibi birçok kişiye ulaşamadık. O dönemleri yaşayan Türkeş’in kızı Prof. Dr. Umay Günay ile yaptığımız görüşmede önemli anekdotlar elde ettik.
Türkeş’in hayatı ile başlayacağımız araştırmamızın Elazığ tarihine ışık tutacağına inanıyoruz. Yazı dizimizin yayını boyunca umarım bulamadığımız veya dinleyemediğimiz o tarihin yaşayan tanıklarının olacağını umuyoruz. İnşallah bu canlı tanıklar bize ulaşırda yazı dizimizde anılarıyla yer alırlar.
Yıl 1957… Elazığ, Türk Siyasetine damgasını vuracak olan Alparslan Türkeş’e ev sahipliği yapıyor.
1955-1957 yılları arasında Washington'da NATO Daimi Komitesi'nde Türk genelkurmayı temsil heyetinde görev yapan ve aynı sırada uluslararası ekonomi eğitimi gören Türkeş, 1958'de Elazığ'da 243. Piyade Alayı 1. Tabur Komutanlığına Binbaşı olarak atandı.
Türkeş, Doğu’da ilk kez görev yapacaktı. Türkeş; annesi, eşi ve 3 çocuğuyla Elazığ’a geldi. Askeri Lojmanların olmadığı o dönem Türkeş, şimdiki Sarayatik Mahallesi Meydancık Sokak No 3’de bulunan Ali Erdem’in evini kiraladı. Elazığ’ın ilk apartmanı da olan bu ev şu an hala duruyor.
O dönemleri hayal mayal hatırlayan Ali Erdem’in kızı Hatice Erdem, anılarını anlattı.
“İhtilalin planlandığı ev”
Türkeş’in Ev Sahibi Ali Erdem’in kızı Hatice Erdem, Türkeş Ailesi’ni çok iyi tanıdığını ifade ederek, Elazığ’ın yanı sıra Ankara’da da görüştüklerini belirtti. O dönemleri fazla net hatırlayamadığını belirten Erdem, “Gerçi ben o tarihlerde küçüktüm ama yine de hatırlıyorum. Türkeş Bey sık sık il dışına gitmekteydi. Babam, Türkeş il dışında olduğu dönemlerde ailesinin bütün ihtiyaçlarını karşılıyordu. Mutfak erzakından tutun da yakacak ihtiyacına kadar her şeyi babam alıyordu. Babam, Merhum Türkeş’i çok seviyordu. MHP genel Başkanı olduğu dönemler Elazığ’a her gelişinde babam ile görüşüyorlardı. Türkeş’in annesi de kendileriyle kalıyordu. Çok hoş bir hanım idi. Beş vakit namazında olan annesi o dönem Kazım Efendi’nin evine sıkça gidiyordu.
Bizim ev Elazığ’ın ilk apartmanıydı. Orada hep sayılı aileler kalıyordu. Türkeş’ten sonra genelde il müdürleri kaldı.
Türkeş’in annesi, annem ile görüştüğü zamanlar evlerine sık sık üst rütbeli subayların sıkça geldiğini söylerdi. Onlar Ankara’ya tayinleri çıktıktan sonra bizde Ankara’ya gittik. Ankara’da da görüşmelerimiz devam etti. Türkeş’in annesi yine üst rütbeli subayların evlerinde toplandıklarını söylerdi. Bir sabah radyodan Türkeş’in sesini duyduk. İhtilal olmuştu. İhtilal ekibinin içerisinde Türkeş’in olduğunu öğrenince toplantıların sebebini anlamış olduk.” dedi.
Hatice Erdem’in sözleriyle 1960 ihtilalinin Sarayatik Mahallesi Meydancık Sokak No 3’de bulunan iki katlı, Elazığ’ın ilk apartmanında planlandığı ortaya çıkıyor. Tarihe tanıklık eden bu ev hala dimdik ayakta duruyor.
TÜRKEŞ’İN ŞARK HİZMETİ
O dönemin yakın tanıklarından olan Türkeş’in kızı Prof. Dr. Umay Günay ile e-mail yoluyla yaptığımız röportajda da Elazığlıların kendilerini “Garip” olarak tanımladıklarını dile getirdi.
KKTC YÖDAK üyesi olan Prof. Dr. Umay Günay, sorularımızı şöyle cevaplandırdı:

ÇAKMAK: Elazığ’da hangi dönemlerde bulundunuz?
GÜNAY: Elâzığ’a ilk gelişim babamın görevi sebebiyle 1957 Ekim- 1958 Ağustos tarihleri arasında oldu. Daha sonra bilimsel çalışmalarımla ilgili pek çok kere Elâzığ’a geldim.

ÇAKMAK: Babanızın görevi neydi?
GÜNAY: Babam o dönemde Şark hizmeti için binbaşı olarak Elâzığ’daki Alay’da görevliydi.

ÇAKMAK: Elazığ’da nerede ikamet ettiniz?
GÜNAY: Elâzığ’da o yıllarda Elâzığ’ın ilk apartmanı olan rahmetli Ali Erdem Bey’in evinde kiracı olarak oturduk. O yıllarda Askerlerin lojmanları yoktu.

ÇAKMAK: Babanızın Elazığ’la ilgi anılarını yazdığı notlar var mı?
GÜNAY: Babamın hafızası çok güçlüydü. Yaşadıklarını ve tanıştığı insanları hiç unutmazdı. Bu sebeple de pek not tutmazdı. Babamın hatıraları gazeteci Hulusi Turgut, tarafından video’ya kayıt edildi. Bunların bir bölümü “Şahinlerin Dansı” adıyla yayınlandı. Büyük bir kısmı da yayınlanamadı. Bu hatıralar arasında Elâzığ ile de değerlendirmeler, bulunmaktadır.

ÇAKMAK: O dönem Elazığ’da yaşadığınız dönemlerle ilgili anılar veya yakinen tanıdığınız isimler var mı? Elazığ’da okudunuz mu?
GÜNAY: 1957’den bu güne çok zaman geçti. Ben Lise 1. sınıfı Elâzığ Lisesi’nde okudum. O yıllarda Türkiye gene zor yıllardaydı. Defter, kalem bile bulmak bir mesele idi. Okul arkadaşlarımdan Eczacı Ünal Akbay, dişçi Prof. Dr. Köksal Baloş daha sonraki yıllarda da karşılaştığım değerli kişiler.

ÇAKMAK: Elazığ’ı nasıl hatırlıyorsunuz?
GÜNAY: Elâzığ’a 1970’lerde doktora tezimle ilgili, 1980’den sonra sempozyum ve konferanslar için birkaç kere daha geldim. Ben Anadolu’nun her yöresini ayrı severim. Elâzığ da kendine has güzelliklere sahip daima sevgiyle hatırladığım illerimizden biridir.

ÇAKMAK: Komşularınızla ilişkileriniz nasıldı? Kimlerle görüşüyordunuz?
GÜNAY: Komşularımız çok iyi ve alâkalı kişilerdi. O yıllarda bakkallarda her ihtiyacınızı bulmanız mümkün olmazdı. Bizi yabancı anlamında garip olarak nitelendirdikleri için kendileri için hazırladıkları erzaklardan ihtiyaçlarımızı karşılamamıza yardımcı olmuşlardır. İsimler maalesef hatırımda değil.
* Yücel Çakmak