Melik Sunullah Camii

Sanat Tarihi Uzmanı Hasan Hüseyin Aslan Melik Sunullah, halk arasında Vaiz Ocağı, Vaiz Baba ve Koca Vaiz türbesi gibi isimleri ile anılan Cami hakkında bilinmeyenleri açıkladı. Hasan Hüseyin Aslan Melik Sunullah camii hakkında;
Halk arasında Vaiz Ocağı, Vaiz Baba ve Koca Vaiz ve Türbesi gibi isimleriyle anılan Cami surların içerisinde Ulu Camiinin batı tarafına düşmektedir. Halen mescit ve türbesi mevcuttur. Ancak mescit orijinalliğini yitirmiştir. A. Gabriel, Malatya şehir planında bu yapıyı Adile Camisi olarak isimlendirmiştir.

Minaresi orijinal haliyle günümüze kadar ulaşmış; kaidesi kesme taştan, gövde tuğladan inşa edilmiştir. Minaresi form ve malzeme bakımından Ulu Camii minaresi ve Halfetih Minaresiyle benzerlik arz eder. Bundan dolayı her üç minarenin aynı döneme ait olduğu söylenebilir. 13.yy ‘ın ilk çeyreğinde yani 1247’den sonra yapıldığı kuvvetle muhtemeldir. Yapıda üç ayrı kitabe bulunmaktadır.

Minare kaidesinde bulunan Kitabe ise H:796 /M:1393 tarihini olup Memluklu Sultanı El-Melik Ez-Zahir Berkuk ismini taşımaktadır. Kitabenin alt satırında minarenin Çerkez b. Abdullah El-Hüseyin tarafından yaptırıldığı yazılıdır. Fakat minare, taşıdığı özellikler dolayısıyla bu tarihte yapılmış olamaz. Bu kitabe başka bir minareye ait olup sonradan buraya konmuştur veya bu minarenin tamir kitabesi maksadıyla yerleştirilmiştir. Diğer kitabeler başka eserlere aittir. Kürsü ve pabuç kısmında girişli olan minare kısmı kesme taştandır. Çini özelliği kalmamış fakat form özelliğinden nasıl işlendiği görülmektedir.

Türbe içerisinde üç tane mezar bulunmaktadır. Bunların Tevabil Gazi, Koca Vaiz Baba ve Battalgazi’nin yakınlarından birinin ( kızı veya hanımı) mezarı olduğu rivayet edilmektedir. Günümüzde bu türbe İlçemizin önemli ziyaretgâhlardan birisidir.
Geçtiğimiz günlerde Malatya vakıflar bölge müdürlüğü tarafından restoresi devam eden cami orijinale yakın olacaktır. Bu bağlamda restorasyonların yapılması eserin yeniden canlanması hava alması gibi etkenlerin olmasını sağlayacaktır. Uzun süren yenileme çalışmaları yapının ne kadar sağlam yapılacağına işarettir. Fakat bir alt kurulun kendi bünyende olması eserlerin evraklar bakımından daha hızlı netice almasını etkileyeceklerdir. Çevre illere göre en fazla tarihi eser Malatya’da bulunmaktadır, birçok ayağa kaldırılacak eserler olacağı için vakıflar bölge müdürlüğünün Sanat Eserleri, Proje ve Tescil,  Planlama ve Koordinasyon, Tespit ve Takibinin vb. bilir kurullarının merkezi olması gerekmektedir.