Koronavirüs nedeniyle evden çalışanlar hangi haklara sahip?

Altınbaş Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, dijitalleşmenin üretim sürecine girmesiyle ortaya çıkan tele çalışma, yarı zamanlı çalışma, esnek saatlerde çalışma gibi uzaktan çalışma modellerinin pek çok ülkede yaygın hale geldiğini söyledi. Tüm çalışanlar için tek bir esnek çalışma biçimi olmadığını ifade eden Ataman, "Yapılan işe göre haftada sabit bir günde tele çalışma biri için uygun olduğunda bir diğerinin yaptığı iş için uygun olmayabiliyor. Bu çerçevede şirketler için esnek çalışma uygulamaları çalışma yerinin esnekliği, çalışma süresi esnekliği ve yapılan işin esnekliği (fonksiyonel esneklik) olarak sınıflandırılabilir" dedi.

KANUN EVDEN VEYA OFİSTEN DİYE AYIRMAZ

Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, koronavirüs (Covid-19) salgınıyla mücadele için hükümetlerin esnek çalışma yöntemleri arasında yer alan evden çalışmayı teşvik etmeye yöneldiğini hatırlattı. 4857 sayılı İş Yasası’na göre evden çalışma ile fiili çalışma arasında bir fark bulunmadığını belirten Ataman, “Daha açık bir ifadeyle uzaktan çalışanlar farklı bir işleme tabi tutulamaz. Prensip olarak, işverenler personelini evden çalışmaya zorlayamaz ancak istisnai dönemlerde bu tür önlemlere başvurulabilir” diye konuştu.

COVİD-19 ZORUYLA EVDEN ÇALIŞMA

Berrin Ceylan Ataman, eğitim, e-ticaret, bankacılık gibi faaliyetler uzaktan yürütülebilirken, restoran, kafe, kuaför, inşaat gibi işlerin uzaktan yürütülemeyeceğini söyledi. “Covid-19 salgınına karşı hükümetin aldığı önlemler çerçevesinde uygulanan evden çalışmanın bir zorunluluktan doğduğu göz ardı edilmemeli” diyen Prof. Dr. Ataman şöyle devam etti:

"Öte yandan bugün itibariyle çalışanın tercihinden kaynaklı olmaksızın evden çalışıyor olmak da geçici bir durumdur, pandemi kontrol altına alındığında yeniden işyerine dönüş olacaktır. Bu çerçevede uzaktan çalışmada taraflar açısından iş akdi aynen devam etmektedir."

SOSYAL BİLİMCİLER İÇİN LABORATUVAR

Covid-19 salgınının etkisiyle yaşananları “sosyal bilimciler açısından bir laboratuvar” olarak nitelendiren Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, "Şu an için gözlemlerimizden ve kendi yaşadığımız deneyimlerden, birbirimizden öğrendiklerimizden aktarabileceğimiz pek çok bilgi ve bulgu var. Evden çalışmanın yarattığı fırsatlar ve zorluklara ait bulgular da bunlardan biridir” dedi.

EVDEN VERİMLİ ÇALIŞMAK DİSİPLİN İŞİ

Zamanı esnek kullanma fırsatı ve işe gitmek için yolda geçirilecek zamanın evde geçmesini, önemli bir kazanım olarak değerlendiren Ataman “Ancak evde çalışmayı verimli kılmak için ciddi bir çalışma disiplinine ihtiyaç vardır. Evlerde ilgi dağıtacak çok fazla faktörün olması çalışma ortamı açısından bir dezavantaj oluşturur” diye konuştu.

KADIN EMEĞİNE ÇİFTE SÖMÜRÜ

Evden çalışma deneyiminin öne çıkardığı konulardan birinin kadın emeğinin çifte sömürüsü olduğunu ifade eden Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman şöyle konuştu:

"Özellikle salgın hastalıktan korumak zorunda olduğumuz yaşlı ebeveynlerden ve ev içi işlere yardım eden diğer kişilerden destek almadan evden çalışmak bir anne için hiç kolay olmuyor. Öte yandan tüm ev halkının da evden çalıştıkları ve okul çağındaki çocukların da evden uzaktan eğitim aldıkları gibi bir senaryoyu hazırlıksız yönetmek de oldukça zordur."

Kadınların evde de en az ofiste çalıştığı kadar, hatta ofistekinden daha çok çalışmasının da yaşanan sürecin ortaya koyduğu en önemli sonuçlardan biri olduğunu dile getiren Berrin Ceylan Ataman, “Belki hiçbirimiz evden çalışmanın ofistekinden daha fazla çalışmayı gerektireceğini düşünmemiştik” dedi.

BÜYÜKLER İŞYERİNİ, ÇOCUKLAR OKULU ÖZLEDİ

Toplumun evden çalışmaya hazırlıksız yakalandığını belirten Berrin Ceylan Ataman “Bu da ev ve iş hayatı arasındaki fiziksel sınırın kalkmasındaki uyumu zorlaştırdı. Evden çalışmak ev yaşamını hem mekânsal hem de sosyal olarak yeniden organize etmeyi gerektirir. Bu da evlerde daha geniş ve özel mekanlar yaratarak mümkün. Çalışanların yeniden işyerlerine ve çocukların da okullarına dönmeyi hayal ettiği günler yaşıyoruz” ifadelerini kullandı.