Hem yarım gün çalışıp hem de o parayı alacaklar

Türkiye'de iş hayatımıza baktığınızda erkeklerin ağırlıkta olduğunu görüyoruz. Erkeklerin çalışma hayatındaki oranları yüzde 70'e yaklaşıyor. Ancak izin ve emeklilik haklarına baktığınızda kadınlara göre daha az imkanları bulunuyor. Kadınlar emekli olmak için 20 yıllık sigortalılık süresi beklerken erkekler bunu 25 yıla tamamlamak durumunda. Yine yaş şartında da erkeklerin daha çok çalışması isteniyor. Özellikle çocuklarla ilgili izinlerde babalık kısa bir süre önceye kadar bir anlam ifade etmiyordu. Ancak son yapılan düzenlemeler bu konuda babalar için de önemli imkanlar getirdi

YARIM GÜN ÇALIŞMA HAKKI

Bunlardan en önemlisi de anneler için olan yarım gün çalışma hakkı babalara da tanınıyor. Hem memurlarda hem de özel sektör çalışanlarında uygulanacak yarı zamanlı çalışma hakkını babalar ve evlat edinenler de kullanabilecek. Doğum yapan memurlar doğum sonrası analık izninin eşi doğum yapan memurlar ise babalık izninin bitiminden, çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, haftalık çalışma saatlerinin normal çalışma süresinin yarısı olarak düzenlenmesini talep edebilirler. Bu konudaki yönetmelik hazırlığı da tamamlanarak Bakanlar Kurulu'na sunuldu. Kısa süre sonra uygulamayla ilgili detaylar da ortaya çıkacak. Bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşleri de bu haktan yararlanabilecek.

EVLAT EDİNMEK DE YETERLİ

Özel sektör çalışanları için çıkartılan yönetmelikte de işçi babalara bu konuda bazı haklar tanınıyor. Bu yönetmeliğe göre doğumda veya doğum sırasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılmayan süreler babaya kullandırılıyor. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen işçiye, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta izin kullandırılıyor. Ayrıca bu iznin bitiminden sonra istekleri halinde 24 aya kadar ücretsiz izin de veriliyor. Yine 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci çocukta 60 gün, ikinci çocukta 120 gün sonraki çocuklarda ise 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin 45 saatin yarısı kadar 22,5 saat ücretsiz izin veriliyor.

BABANIN MAZERETİ VAR

Memur babaya eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin veriliyor Memurlara; en az yüzde 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun hastalanması hâlinde hastalık raporuna dayalı olarak ana veya babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar mazeret izni veriliyor.

5 GÜN DOĞUM İZNİ

İşçi babaya; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise 5 gün ücretli izin verilir. İşçilerin en az yüzde 70 ve üzerinde engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilir. Gazeteci baba, eşi doğum yaptığı zaman 3; eşi veya çocuğu, anası veya babası öldüğü zaman 4; çocuğu evlendiği, kardeşi, büyük anne veya büyük babası veya torunu öldüğü zamanlar 2 gün ücretli izine hak kazanıyor.

BABAYA SÜT PARASI

Doğum sonrası ödenen süt parası için annenin çalışmış olmasına bakılmıyor. Baba eğer sigortalı olarak çalışıyor ya da kendi namına iş yapıyorsa süt parası babaya ödeniyor. Kadın sigortalının veya eşi çalışmayan erkek sigortalının emzirme ödeneği alabilmesi için doğumdan önceki son bir yılda en az 120 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödemiş olması gerekiyor. Emzirme ödeneği için en yakın SGK merkezine çocuğun kimliği ile başvurmak yeterli oluyor.

KAYNAKSABAH/FARUK ERDEM