Ekmek Tartışmasına Attarlar Odası Başkanı Cavlak'ta katıldı

Bir süreden beri Malatya gündeminin en önemli maddelerinden biri olan pide rayici tartışmaları toplumun temel tüketim maddelerinden olan pide üzerinden pide fırınlarını ve fırıncıların temsilcisi olan Fırıncılar Esnaf Odasına karşı bir algı operasyonuna dönüştürüldüğünü müşahade etmekte ve bir esnaf odası başkanı olarak süreci yakından takip etmekteyim. Bir hukuk devletinde, hukukun üstünlüğünde mutabık kalmış bir toplumun kurumlarının özerk bir tutumla hukuku ayaklar altına alan uygulamaları ile el emeğinin en önemli hammadde olduğu pide üretimlerinin içine düşürüldüğü durum bizleri endişelendirmektedir.

Defalarca MESOB’dan rayiç talep edilmesine rağmen, MESOB’un rayiç taleplerini reddetmesi, Fırıncılar Esnaf Odasının esnaflarını yaşatmak adına serbest piyasa koşullarını gerekçe göstererek tavsiye rayiç ile gramaj ve fiyat uygulamaları fırıncıya çıkar yol bırakılmamasının sonucudur. Rayiç belirleme yetkisi esnaf odalarındadır. Rayiçsiz satışın da yasak olduğuna dair bir kanun yada yönetmelik bulunmamaktadır. Bulunsa bile on binlerce mal ve hizmetin piyasaya arz edildiği ortamda uygulanabilirliği kalmamıştır. MESOB’un tarife tekliflerine onay vermemekte ısrar etmesi endişe verici bir tıkanıklığa sebep olmaktadır.

Pide Fırınları, MESOB ve Malatya Büyükşehir Belediyesi Zabıtası tarafından kıskaca alınmak istenmektedir. Sürdürülen kıskaç operasyonunun kimseye faydası olmaz. Neresinden tutsalar ellerinde kalacak kıskaç operasyonunun sürdürülebilirliği bulunmamaktadır. Adaletten yoksun uygulamalar karşısında suskun kalmayacağımın bilinmesini isterim.

MESOB tarafından hukuksuz bir şekilde alınan resen kararlı rayiçin Malatya Büyükşehir Belediyesi Zabıtasınca esnafa dayatılması Zabıta ile MESOB’un danışıklı dövüşünün göstergesidir. Malatya Büyükşehir Belediyesi Zabıtasının 31.12.2018 tarih ve 15 sayılı kararla açıklanan rayiçi esas aldığını Zabıta Dairesi Başkanı Sayın Hüseyin Hanbay yaptığı basın açıklamasında açıkça ifade etmiştir. MESOB’un 31.12.2018 tarihli 15 nolu kararla açıkladığı rayiç 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 62.maddesine binaen düzenlenen “Esnaf Ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerinin 2. Fıkrasına tamamen aykırıdır. İlgili madde şöyledir: (2) Birlik yönetim kurulu, fiyat tarifesinin birliğe sunulmasından itibaren otuz gün içinde, gerektiğinde bu konuda oluşturulacak komisyon veya uzman kişi ve kuruluşların görüşlerini de alarak, inceledikten sonra tarifeyi aynen onaylar ya da gerekçesiyle birlikte reddeder.

2018 yılı sonunda Fırıncılar Esnaf Odasının 170 gram talebi, aynen onaylanıp yada reddedilmeden resen 200 gram olarak açıklanmıştır. Bu yönüyle ilgili MESOB tarifesi meşru değil, gayri meşrudur. Yaşanan kargaşanın sorumlusu MESOB Başkanı Şevket Keskin’dir. Kanun ve yönetmelik bu kadar açıkken Zabıta Dairesi Başkanı Sayın Hüseyin Hanbay’ın gayri meşru MESOB tarifesini esas aldıklarını açıklaması resmen hukuk tanımazlıktır, güçlüden yana tavır alıp mazlumu ezmektir. Esnafın, Fırıncılar Odası’nın tavsiyesi ile işletmelerine astıkları 170 gram pide 1 Lira 50 Kuruştur ilanına rağmen Malatya Büyükşehir Zabıtasının MESOB’un gayri meşru tarifesini dayatması ve bunun üzerinden sanki işletmede fiyat ilan edilmemiş gibi eksik gramaj yüksek fiyat tutanağı tutması şark kurnazlığından başka bir şey değildir. Fırıncı esnafımız uyanık olmalı, hukuksuz dayatmalara boyun eğmemelidir. Fırıncı esnafımız zabıtanın hazırladığı tutanakları dikkatlice okumalı, “Esnaf işyerine görünür bir şekilde 170 gr pide 1,50 TL ibareli yazıyı asmıştır” cümlesini eklettirmelidir. Böyle bir cümle ekli değilse tutanağı imzalamamalıdır.  Zabıtanın tutanak şekli de, tarife dayatması da hukuksuzdur. Kaldı ki zabıtanın tarife denetim yetkisi bile yoktur. Hukuksuz tutanakların Büyükşehir Belediye Meclisinde cezaya dönüştürülmesi durumunda yeni bir skandal daha ortaya çıkacaktır. Böyle bir durumda Fırıncılar Esnaf Odası Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanan cezaları mahkemeye taşımalıdır. Mahkemenin cezaları iptal etmesi durumunda ise tüm hukuk kitapları bunu yazacak, Türkiye bu olayı konuşacaktır. Bu durumda ise Büyükşehir Belediye Meclisi mensupları olan Büyükşehir ve tüm ilçe Belediye başkanlarımızın siyaset karnelerine kara bir leke eklenecektir. Bu leke MESOB Başkanı Şevket Keskin’in klavuzluğunun sonucu olacaktır.

Tüm bunlarda ortaya çıkarmıştır ki Malatya Büyükşehir Belediyesi Zabıta Dairesi Başkanlığı ile Malatya Esnaf Sanatkarları Odaları Birliği tarafından danışıklı dövüş ile pide fırıncısı esnafına ve Fırıncılar Esnaf Odasına kıskaç operasyonu yapılarak esnafın MESOB Başkanı Şevket Keskin’e kayıtsız şartsız itaat etmesini sağlamaya gayret edilmektedir. Şevket Keskin ise alın teri üzerinden, ekmek üzerinden popülizm yapmakta, şov yapmaktadır. Bugün pide fırınlarının resmi tarifesi yok ise bunun en önemli sorumlusu uzlaşmaz tutumu ile Şevket Keskin’dir. Büyükşehir Zabıtası Şevket Keskin’in telkinlerine kulak asmamalı, hukuktan adaletten ödün vermemelidir. MESOB Başkanı Şevket Keskin, dayatma tarifesine uymayan esnaflarımızı buyursun kendisi denetlesin ve tutanak tutarak disipline sevk etsin. Yüreği yetiyorsa topu zabıtaya değil kendi kontrolündeki disiplin kuruluna atsın.

YÖNETMELİKLERDE KESKİN BOŞLUĞU VAR

Malatya Valimiz Sayın Aydın Baruş, Fırıncılar Esnaf Odası’nı da dinleyerek MESOB’un süreci tıkayan tutumundan vazgeçmesi talimatını vermelidir. MESOB, en son 29.07.2016 tarihinde 200 gram yöresel pidenin 1 liraya satılması yönünde rayiçi onaylamıştır. 4 yıllık zaman diliminde hiçbir rayiç onayı vermeyerek esnafı çıkmaza sürüklemiştir. Uygulanabilirlik imkanı kalmayan, buna rağmen Fırıncılar Esnaf Odasının tarife taleplerini geri çeviren MESOB, esnafın birliği olmaktan çıkmıştır. MESOB esnaf ile değil Malatya Büyükşehir Belediye Zabıtası ile Birlik olup esnafa dayatmada bulunmaktadır. Kanun koyucu, fiyat tarifeleri yönetmeliği sürecinde Birlik’lerin esnafa karşı tutum alacağını hesap edemediğinden tarife reddi durumunda nasıl bir yol izleneceğine dair bir hüküm getirmemiştir. Getirilen hükümler tarifenin birlik onayı sonrası belediye veya mülki idare amirinin itirazı sonrası komisyon kurulması, komisyonun tarifeyi reddetmesi durumunda ise ilgili esnaf odasının konuyu mahkemeye götürerek mahkemenin tarife talebini değerlendirerek karar vermesi şeklindedir. Türkiye’de Şevket Keskin gibi esnafa ayar vermeye çalışan, tarife taleplerini reddedip zabıta ile bir ve birlik olup esnafa baskı yapan birinin çıkabileceğini hesap edememiştir. Sayın Valimizin süreci tıkayan Şevket Keskin’i ikna edememesi durumunda ise ilgili yönetmelik hükümlerinin Şevket Keskin’in esnaf aleyhine tutumlarını da bertaraf edecek düzenlemelerin yapılmasına ihtiyaç olacaktır.  Buna göre, Esnaf Ve Sanatkârlarca Üretilen Mal ve Hizmetlerin Fiyat Tarifeleri Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerinin 2. Fıkrasına ek yapılarak “Birlik tarifeyi en fazla 2 defa reddedebilir. Üçüncü defa aynen gelen tarife talebi onaylanarak mülki idare amirine veya ilgili belediyeye sunulur” denilmelidir. Belediye veya mülki idare amiri itiraz ederse zaten konu komisyona gitmekte, komisyonun tarifeyi reddetmesi durumunda ise ilgili oda konuyu mahkemeye taşıyarak mahkemenin karar vermesini sağlatabilmektedir.

Sinan CAVLAK / Attarlar Esnaf Odası Başkanı