Doğal afet yaşayan çiftçinin borçları ertelenmeli

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, iklim değişikliğinin etkisiyle yağış düzeninin bozulduğunu bildirerek, “doğal afetler çiftçinin peşini bırakmıyor. Ocak ayından bu yana başta dolu olmak üzere, don, sel, fırtına afetleri ürünlere zarar vermiştir. Mayıs ayında mevsim normallerinin üzerinde bir yağış görüldü” dedi.

Üreticilerin yaşadıkları afetlerden dolayı yeterli gelir elde etmekten mahrum kaldığını, bu durumdaki çiftçilerin üretime devam edebilmeleri için zararlarının karşılanması ve yeni finansman olanağı sağlanması zorunluluğu bulunduğunu belirten Bayraktar, şunları kaydetti:

“Bu yıl yaşanan afetler nedeniyle kredi borçlarını ödeyemeyen çiftçimizin borçlarının ertelenmesi gerekiyor.

Son yıllarda üst üste doğal afetler meydana gelmesi nedeniyle çok sayıda çiftçimizin sıkıntıya girdiğini de görüyoruz. Arka arkaya afet yaşayan üreticilerimizin biriken borçlarını erteleme sonrasında bir defada ödemesi mümkün değildir. Bunu gördüğümüz için afet yaşayan çiftçilerimizin borçlarının ertelenmesi ve yapılandırılması konusunu hükümetimizden talep etmiştik.

Bu durumdaki çiftçilerimizin biriken kredi borçlarının tamamı faizsiz olarak uzun vadeye yayılarak yapılandırılmalıdır.

Yapılandırmaya diğer kamu bankalarına olan borçlar da dahil edilmelidir. Ayrıca özel bankaların yapılandırmaya katılımı da sağlanmalıdır.

7143 sayılı kanunla 31 Mart 2018 tarihine kadar olan sosyal güvenlik prim borçları yapılandırıldı. Ancak, Nisan, Mayıs, Haziran aylarında afet yaşayan çiftçimizin bu aylara ait sosyal güvenlik prim borçları da faizsiz olarak ertelenmelidir.

Afetlerden zarar gören üreticilerimizin tarımda kullandıkları elektrik borçları ile sulama borçları faizsiz olarak ertelenmelidir.

Başbakanlık Afet Fonu ve valilikler tarafından afet yaşayan çiftçilerimize acil maddi destek yapılmalıdır.

Tarımda bir an önce verim sigortasına geçilmeli, sigorta primleri makul düzeylere çekilmelidir.

Çiftçimizin yeni sezona rahat girebilmesi ve üretimini sürdürebilmesi için gübre, tohum, ilaç gibi girdi yardımı verilmelidir.”

Şemsi Bayraktar yaptığı açıklamada, Mayıs ayında ülke genelinde yağışlı bir havanın hakim olduğunu belirtti. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre Mayıs ayında mevsim normallerinin üzerinde yağış görüldüğünü söyleyen Bayraktar, “Mayıs ayı uzun yıllar yağış ortalaması 49,3 milimetredir. Bu yılki Mayıs ayı yağış ortalaması 88,6 mm olarak gerçekleşti. Geçen yılki Mayıs ayı yağışı 60,1 mm idi. Mayıs ayı yağışı, önceki yılların ortalamasının yüzde 79,7, geçen yıl yağışlarından da yüzde 47,4 üzerinde gerçekleşti” diye konuştu.

-Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde normalin 3 katı yağış-

Mayıs ayı yağışlarında tüm bölgelerde artış görüldüğüne dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

“Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yağış miktarı, normalin 3 katına yaklaştı. Nisan ayında son 38 yılın en düşük ikinci yağışını alan bölge, Mayıs ayında ise son 38 yılın en yüksek ikinci yağışını aldı.

Normale göre en fazla artış yüzde 100 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Ege Bölgesinde görülürken, bu bölgeyi yüzde 76 ile Doğu Anadolu Bölgesi, yüzde 74 ile İç Anadolu Bölgesi, yüzde 69 ile Marmara Bölgesi, yüzde 61 ile Karadeniz Bölgesi ve yüzde 53 ile Akdeniz Bölgesi izledi.

Yeni üretim sezonunun başladığı Ekim ayından itibaren 8 aylık birikimli yağışlara bakıldığında, genel olarak yağışlarda normaline göre azalma, geçen yıl yağışlarına göre ise artış görüldü.

Ekim, Kasım, Aralık, Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ayları birikimli yağış 470,5 mm, normali 491,2 mm, geçen yılın aynı dönem ortalaması ise 415,9 mm’dir. 8 aylık yağışlarda normale göre yüzde 4,2 azalma; geçen yıla göre ise yüzde 13,1 artış gözlendi. Mayıs ayının ülke genelinde fazla yağışlı geçmesi ile yüzde 13 olan yağış yetersizliği yüzde 4,2’ye geriledi.

Birikimli yağışlar Marmara ve Karadeniz Bölgesinde normallerinin üzerinde iken diğer bölgelerde azaldı. Normale göre en fazla yağış azalması yüzde 17 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesinde görülürken, bu bölgeyi yüzde 10 ile Ege ve Doğu Anadolu Bölgesi, yüzde 3 ile İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesi izledi. Normale göre yağış artışı Marmara Bölgesinde yüzde 9 iken, Karadeniz Bölgesinde yüzde 2 oldu.”

-Zarar gören ürünler-

Ocak ayından bu yana gerçekleşen afetlerinin ülke genelini etkilemese de afetin yaşandığı ilçe veya köylerde çiftçiye önemli zararlar verdiğine dikkati çeken Bayraktar, “Yaşanan afetlerden başta kayısı, buğday, arpa olmak üzere şekerpancarı, mısır, elma, armut, erik, kiraz, şeftali, fındık, çilek, üzüm, incir, narenciye, zeytin, ceviz, badem, Antep fıstığı, nohut, mercimek, kimyon, tütün, ahududu, böğürtlen, gibi ürünlerimiz etkilenmiştir. Bu ürünlerin yanı sıra biber, fasulye, kabak, soğan, sarımsak gibi sebzelerde de zarar meydana geldi” dedi.

Şemsi Bayraktar, Ocak-Mayıs ayları arasında bazı ilçelerinde başta dolu olmak üzere don, sel ve fırtına afetleri nedeniyle ürünlerin zarar gördüğü illeri şöyle sıraladı:

“Adana, Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Batman, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Isparta, İzmir, Kahramanmaraş, Kastamonu, Karaman, Kayseri, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Kilis, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Nevşehir, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sakarya, Samsun, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tekirdağ, Tokat, Uşak ve Yozgat.”

-Kuraklık riski ortadan kalktı-

Ülke genelinde birinci ürün kışlık hububat ekiminin genel olarak Kasım ayı itibariyle tamamlandığını ve bitki gelişiminin devam ettiğini belirten Bayraktar, “Aralık ayına kadar bitkinin ihtiyacı olan yağmurun ve özellikle kar yağışlarının yeterli düzeyde olmaması, Mart ve Nisan ayı yağışlarının hububat üretimi için yetersiz kalması bazı alanlarda ürün gelişimin olumsuz etkiledi. Mayıs ayı yağışlarıyla ülke genelinde beklenen kuraklık riski ortadan kalktı. Ancak, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin bazı alanlarında bölge için geç gelen yağışlar hububatta kuraklık yaşanmasına neden oldu” dedi.  

-İl ve ilçelerde meydana gelen hasarlar-

Mayıs ve Haziran ayında afet yaşanan il ve ilçelerde meydana gelen hasarlar şöyle:

Antalya/Demre: Yaşanan dolu afeti 350-400 dekar alanda bulunan cam ve plastik seralara zarar verdi. Cam seralarda camlar kırılırken, plastik seraların örtüleri yırtıldı. Sera içinde ürün bulunmaması zararın boyutunu azalttı.

Antalya/Kumluca: Dolu yağışından çoğunluğu narenciye olmakla birlikte, seraların da içinde yer aldığı yaklaşık 10-12 bin dekar alanda zarar oluştu. Cam seralarda camlar kırılırken, plastik seraların örtüleri yırtıldı. Sera içinde ürün bulunmaması zararın boyutunu azalttı. Dalında ürün bulunan narenciye bahçelerinde ürünler önemli düzeyde zarar gördü.

Antalya/Finike: Dolu afetinden yaklaşık 20 bin dekar alanda bulunan narenciye bahçeleri ile yaklaşık 250 dekar alanda seralar zarar gördü. Cam seralarda camlar kırılırken, plastik seraların örtüleri yırtıldı. Sera içinde ürün bulunmaması zararın boyutunu azalttı. Dalında ürün bulunan narenciye bahçelerindeki ürünlerde önemli zarar meydana geldi.

Ankara/Polatlı: Gerçekleşen dolu yağışı yaklaşık 100-120 bin dekar alanda buğday, arpa, soğan, şekerpancarı ürünlerine zarar verdi.

Ankara/Şereflikoçhisar: İlçede görülen dolu yağışı, Çalören, Karabük, Kadıncık, Yeşilyurt, Büyükkışla, Bağobası, Fadıllı, Doğankaya, Çayırönü ve Akın mahallelerinde 20 bin dekar alanda arpa, 10 bin dekar alanda buğday, 7 bin dekar alanda nohut, 3 bin dekar alanda kimyon ve 4 bin dekar alanda mercimek olmak üzere toplam 44 bin dekar ekili alana zarar verdi. Dolu yağışı ürünlere yüzde 40 ile yüzde 80 arasında değişen oranlarda zarar verdi.

Ankara/Bala: İlçede Ahmetçayır, Yeniyapançarsak, Yöreli, Yeniköy, Koçyayla, Afşar, Derekışla, Sırapınar, Yeniyapanşeyhli ve Abazlı mahallelerinde etkili olan dolu ve selden etkilenen ekili arazinin 200 bin dönüm olduğu tahmin ediliyor. İlçede genel olarak hububat zarar gördü.

Ankara/Gölbaşı: İlçede yaklaşık 22 mahallede etkili olan dolu ve selden etkilenen ekili arazinin 100 bin dönüm olduğu tahmin ediliyor. Buğday ve arpada yüzde 40’dan yüzde 100’e varan oranlarda zarar tahmin ediliyor.

Ankara/Haymana: Mayıs ayında gerçekleşen aşırı yağış ve selden dolayı 50-55 bin dekar alanda ekili buğday, 10-15 bin dekar alanda arpa, 1000 dekar alanda nohut ve kimyon ürünlerine zarar verdi. İlçede ayrıca yağışların beklenen dönemlerde gerçekleşmemesiyle hububatta kuraklıktan dolayı da zarar oluştu.

Sakarya/Merkez-Serdivan: Merkez ve Serdivan ilçesinde gerçekleşen aşırı yağış yaklaşık yüzde 70’i mısır olmak üzere ekili sebzelere zarar verdi. Gökçeören gölü etrafında yaklaşık 10 bin merkezde 5 bin dekar alanda zarar oldu. Ekili olan alanlar bozulup yeniden ekim yapıldı.

Sakarya/Erenler: Gerçekleşen aşırı yağıştan dolayı mısır, fasulye, kabak, şekerpancarı gibi ürünlerin ekili olduğu alanlarda zarar meydana geldi.

Sakarya/Ferizli: Mayıs ayında yağışların arka arkaya yağması sonucu özellikle mısır ekili bazı alanlar bozularak yeniden ekim yapıldı.

Sakarya/Karapürçek: İlçede yüzde 90 oranında fındık tarımı yapılmaktadır. Mayıs ayında gerçekleşen fırtınadan dolayı fındıkta yüzde 30-40 oranında zarar meydana geldi. Sigortası olanlar başvurularını yaptı.

Sakarya/Kocaali: Mayıs ayında gerçekleşen fırtınadan dolayı fındıklarda zarar görüldü. Hasar tespit çalışmaları devam ediyor.

Sakarya/Pamukova: Mayıs ve Haziran ayında gerçekleşen dolu ürünlere zarar verdi. İlk tespitlere göre, 19 Mayıs 2018 tarihinde gerçekleşen dolu yağışı, 1000 dekar alanda sebzeye, 50 dekar alanda kiraza zarar verdi. 6 Haziran 2018 tarihinde gerçekleşen dolu ise 6 bin 500 dekar alanda üzümde, 2 bin dekar alanda zeytinde, 200 dekar alanda kabakta ürün zarar gördü.

Sakarya/Karacasu: İlçede Haziran ayında iki ayrı tarihte gerçekleşen dolu tarım ürünlerine zarar verdi. Yaklaşık 34 bin dekar alanda özellikle zeytin, tütün, incir ve biberlerde yüzde 60 ile yüzde 90 arasında değişen oranlarda zarara neden oldu.

Bursa/Kestel: Kestel İlçesi’nin Aksu ve Seğmen mahallelerinde dolu afetinden armut ve şeftali ürünlerinde zarar meydana geldi. Ürünler pazar değerini kaybetti.

Bursa/İznik: Erik, kiraz ve şeftalide doludan zarar meydana geldi.

Bursa/Yenişehir: 61 mahallenin 4’ünde tohumluk mısır, biber, fasulye, elma ve şeftalide dolu zararı görüldü.

Bursa/Osmangazi: Gerçekleşen yağış ve dolu bazı köylerde tarım alanlarını olumsuz etkiledi. Armut, üzüm, incir, ahududu, böğürtlen, çilek, kiraz ürünlerinde zarar meydana geldi. Doğanca köyünde Cuma günü gerçekleşen aşırı yağış köyde sele dönüşerek armut, üzüm ve incir ürünlerine zarar verdi.

Malatya/Hekimhan: Kayısıda doludan yüzde 60 hasar meydana geldi. Meyve dökümlerinin yanı sıra kalite kaybı görüldü.

Malatya/Yeşilyurt: Malatya'da etkili olan dolu yağışının kayısıda genel olarak yaklaşık yüzde 30-40 rekolte, yüzde 80 de kalite kaybına yol açtı.

Malatya/Darende: Dolu yağışı Darende’de de yüzde 25 düzeyinde hasara neden oldu. Malatya genelinde bu oranın yüzde 25-30 oldu.

Malatya/Battalgazi: Battalgazi’de de meydana gelen dolu yağışı kayısıda yüzde 30 kayba yol açtı.

Mersin/Mut: Mayıs ayında gerçekleşen aşırı yağış ve dolu ilçede 15 bin dekara alanda Antep fıstığı, elma, zeytin, ceviz, badem, üzüm ve kayısı bahçelerine zarar verdi. Kayısının yüzde 50’sinin hasat edilmiş olması ve kalanının da bir kısmında etkili olması kayısı da zararın boyutunu azalttı. 1 köyde 4 bin dekar alanda Antep fıstığı ve zeytinlerde zarar görüldü. Diğer yayla köylerinde ise 11 bin dekar alanda elma, ceviz, badem ve üzümlere zarar verdi.

Eskişehir: Dolu yağışı Tepebaşı ilçesinde Zincirlikuyu, Aşağısöğütönü ve Sakintepe mahallelerinde 20 bin dekar arazide ekili ve hasada gelmiş yeşilliklerin bir kısmına zarar verdi.

Kırşehir/Kaman-Çiçekdağı-Boztepe: Kaman, Boztepe, Çiçekdağı ilçelerinde gerçekleşen aşırı yağış ve dolu yağışı buğday, arpa ve şekerpancarına zarar verdi.

Kastamonu/Taşköprü: Taşköprü’de meydana gelen dolu yağışı sarımsaklarda zarara yol açtı.

Muş/Korkut: İlçede yaşanan aşırı yağış ve dolu afetinden 690 adet arı kovanı, 1 büyükbaş, 10 küçükbaş hayvanın telef olmuş, 1500 dekar alanda ekili olan buğday zarar görmüştür.

Sivas/Gürün: Dolu yağışı buğday başaklarında zarar yol açtı.

Bayraktar, doğal afet yaşanan Kahmanmaraş’ta 3, Muş’ta 2, Ankara’da 1, Balıkesir’de 1 kişi olmak üzere 7 vatandaşın sel nedeniyle hayatını kaybettiğine dikkati çekerek, hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı diledi.