Başkan Çiçek: Monilya hastalığı yaygınlaştı
Ziraat Mühendisleri Odası Malatya Şube Başkanı Fevzi Çiçek
Ülkemizin tarımsal ürünler grubunda önemli ihraç ürünü olan Kayısı İlimiz ekonomisi ve istihdamı konusunda yerini biliyoruz. Özellikle Kuru kayısı üretiminde Dünyada ilk sırayı alan bununda tamamına yakını sadece bir ilde üretilen Kayısı diğer tarımsal üretim faaliyetleri gibi tabiata açık iklim olaylarından birinci derecede etkilenmektedir. Bu ise tarımın bütün kollarında olduğu gibi Kayısı üretiminde de her yıl tabii afetler, hastalıklar vs konularında riskler bulunmaktadır.
İlimizde kayısı yetiştiriciliğinde fenoloji mart ayı başında çiçeklenme ile başlayarak devam etmektedir. Uzun yıllar ortalamasına bakıldığında ilk çiçeklenmenin görülmesi genel ortalama süresi içerisinde gerçekleşmiştir. İlimizde 630-650 rakımdan 1700-1800 rakımlara kadara yaklaşık 800-850 Bin dekar alanda kayısı yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu ise oldukça geniş bir alanı kapsamakta ve çiçeklenmeden hasada kadar farklı zamanlar aralığı görülmektedir. Genel olarak ilk çiçeklenmenin görülmesi ile son çiçeklenme arasındaki süre yaklaşık 25-30 günlük bir süredir.
Ancak bu yıl geçmiş yıllardan farklı olarak özellikle Mart ayının 3. Haftasından itibaren başlayan ve uzun yıllar ortalamasının yaklaşık 2 katı yağış alınması, 2-3 gün yağışlı 2-3 gün güneşli günlerin geçmesi kayısı için önemli bir risk teşkil eden MONİLYA hastalığının yaygınlaşmasına, zararının artmasına neden olmuştur. Geçmiş yıllarda ihmal edilen aksatılan bakım çalışmaları bu hastalığın artmasında yaygınlaşmasında ve hasar oranın yaygınlaşmasında birinci derecede rol almıştır.
Özellikle İlimiz genelinde 650-900 rakımları arasında bulunan bölgelerde erken çiçeklenme olması nedeni ile bu hastalıktan kısmen daha az zarar görmüş, 900- 1200 rakım arasında olan bölgeler tam çiçeklenme döneminde olması neden ile hem söz konusu MONİLYA hastalığından zarar görmüş hem de aşırı yağışlar neden ile yeterli polen uçuşu olmadığından döllenme gerçekleşmemiş ve kısır çiçek meydan gelmiştir. Her iki durumda gerek kayısı ağaçlarının bu yıl ve önümüzde ki süreçte hasar görmesini verim kayıpları yaşanmasını hem de üründe kalite kayıplarına neden olacağı düşünülmektedir.
İçinde bulunduğumuz dönem özellikle 1400 ve üzeri rakımlarda bulunan bölgelerde henüz çiçek yada pembe tomurcuk evresinde bulunmaktadır. Bu alanlarda bahçesi buluna çiftçilerimiz bu yılın ekstrem bir yıl olduğunu göz ardı etmeden etkin mücadele yapmaları, Teknik tavsiye olarak 2 ilaçlama olarak tavsiyemiz duruma göre sayısını ve zamanını artırma yönünde uygulama yapmaları gerekmektedir.
Bütün bu içinde bulunduğumuz dönem ve kayısı yetiştiriciliğinde genel olarak bakım, besleme, budama, zirai mücadele çalışmalarının aksatılmadan her yıl sürdürülmesi, bu kapsamda ihmale gelmeyecek bir durum olduğunu bir kez daha göstermektedir.
Ayrıca özellikle böyle bir dönemde COVİT-19 virüsü nedeni ile yeterli ve yaygın mücadelenin yapılamaması, etkin sonuç alınamamasına neden olmaktadır. Bu ve benzeri durumları göz önünde bulundurularak çiftçilerimizin yaşaması muhtemel üretim kayıpları ve gelir kayıplarına karşılık Çiftçilerimize destek verilmesi, zirai kredi borçlarının şarta bağlanmadan veya faizlerinin silinerek ötelenmesi, gübre, ilaç ve yakıtta üretim maliyetlerini düşürecek şekilde desteklenmesi gerekmektedir.