Arapgir'in açık hava müzesi

Malatya’nın Arapgir ilçesinde Asım Külah’a ait Konak ve bahçesinde yer alan 500 yıllık etnografik eserler Arapgir ilçesinin geleneklerini yaşatıyor. Arapgir ilçesinde Hafızlık da dahil olmak üzere müzikle ilgilenen, Hat sanatçısı ve Kültür adamı Asım Külah İlçede bulunan tarihi konağı ile bahçesini adeta açık hava müzesine çevirdi. “Arapgir’in 500 yıllık tarihi hafızası burada” diyen Asım Külah “bunlar benim tarih hazinem, her sabah kalkar onları ziyaret eder, onlarla selamlaşır sohbet ederim” dedi. “MANUSA KUMAŞLARI YOK SATARDI” Arapgir’de 1800’lü yıllarda başlayan ve tüm dünyaya yayılan Manusa dokuma tezgahlarını hala çalışır vaziyette koruyarak dokumacılığı anlatan Asım Külah “O yıllarda Arapgir dokumaları daha ucuz ve daha sağlam olduğu için İngiliz dokumaları hızlı bir şekilde piyasalarda çekildi. O günlerde kazadaki tezgah sayısı arttı ve beş yıl sonra yılda 95 000 kg. ithal iplik bu tezgahlarda dokunmaya başlandı.1836 da Arapgir bölgesinde 1000 tezgah İngiliz ipliği kullanarak pamuklu dokuyordu. Üretim 30–40 yıl sonrada istikrarlı devam etmekteydi. Dokumalar başta Rusya olmak üzere Erzurum ve diğer yerlere gönderilmekteydi. Halep veŞam’da Manusa kumaşları yok satardı. Arapgir’de üretilen manusa sağlamlığı ve renginin kalıcılığı sayesinde İngiliz Manchester basmalarını karşı yerini korumaktaydı. Manchester basmaları çok ucuz olmasına rağmen manusa tercih edilmekteydi. 1907 de Arapgir’deki tezgâhların sayısı 1200 dür. 1960’lı yıllardan sonra fabrikasyon üretim manusanın cazibesini azaltarak günümüzde ise yok olma ile karşı karşıyadır” diye konuşuyor. NELER VAR Asım Külah’ın ev bahçesinde El değirmenleri, boy boy kazanlar, teştler, Kalburlar, saratlar, Kepçeler, et çekme makineleri, ceviz ve domates ezme makineleri, tarihi fıçılar, ceyiz sandıkları,döneme tanıklık eden türlü mutfak malzemesi,çeşit çeşit bakır kaplar,antika müzik aletleri, gramafon ve plaklar, boy boy küpler açık hava da kullanılmaya hazır olarak sergileniyor.   Bahçe yanında bulunan evin ikinci katına çıkan merdivenin ve balkonun kenarlarına dizilen sıra sıra küpler,pekmez, pestil, salça, biber, patlıcan  ve domates kurusu, muhtelif reçellerin yapıldığı kaplar ve siniler ile balkon daki masanın üstünde türlü büyüklükte çanlar, hedikler, eski sandalyeler, mutfak kapları gibi türlü eski eşya bulunuyor. Bu kadar çok tarihi eser özelliği taşıyan malzemeyi bu mekâna sığdırmak ve onları sergilenebilir kılmak hiç de kolay bir iş olmadığını ifade eden Asım Külah’ın kapalı alanda ki konak içerisinde ise asırlara tanıklık etmiş antika değerinde eserler bulunuyor.   Konağın alt katındaki 4 oda da düzenle yerleştirilmiş dönemine göre kullanılan kantar ve teraziler, Antika bir karyola ve üzerinde ipek bir örtü. Tavana asılmış çok sayıda kehribar antika tespihler, Işıldak, Lüks, çıra, şamdanlar, bir odada 12 kişinin aynı anda yemek yiyeceği büyüklükte bakır bir sini, üzerinde 12 kişilik bakır yemek takımları, kaşık ve çatallar. El yıkama ibrikleri, abdest alma leğenleri. Tam 200 yıllık olduğu söylenen bir antika Fener ve lüks. Serkisyan ustanın yaptığı anahtar ve kilit, kervanların öncü develere taktıkları tarihi çanlar, Kaşkaroğlu Konağının defteri, antika Osmanlı paraları, Halılar, kilimler. Ölçü ve tartı aletleri, ziraatta ve hayvancılıkta kullanılan aletler, mutfak eşyaları, müzik aletleri, mutfak eşyaları, taş oymacılığı şeklinde yapılan ve adlarını dahi unuttuğumuz antika eserler göz kamaştırıyor. BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TALİP OLDU Asım Külah’a ait 500 yıllık etnografik eserleri yerinde inceleyen Malatya Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ahmet Çakır, tarihi bir konakta eserlerin sergilenmesi için Asım Külah’a teklifte bulunduğu, ayrıca Malatya’da görev yapan Valilerinde evi ziyaret ederek eserleri inceledikleri öğrenildi. Arapgir’e gelen konuklara evini gezdirdiğini anlatan Asım Külah, aynı zamanda iyi bir hafız. Müzik ve tasavvufla olan yakın ilgisinin yanı sıra hat sanatıyla da ilgileniyor. Arapgirde yıllarca Lokanta işletmeciliği yaparak başta tandır olmak üzere Arapgir yemeklerini tanıtmaya çalış, bir yandan da tarihi eserleri bir bir toplayarak evine yerleştirmiş. Evini ve bahçesini açık hava müzesine çeviren Asım Külah kendi evini büyük bir konukseverlikle Aragir’e gelen ziyaretçilere açıyor. Evinde bulunan eserlerin sayısını bilmediğini söyleyen Külah envanter kayıtlarını çıkarmayı ve eserleri tek tek resimleyerek kitap haline getirmeyi amaçladığını söyledi. vahap güner