Travma Sonrası Stres Bozukluğu Neden Olur? Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik konu hakkında bilgiler verdi.

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) hemen hemen herkes tarafından bilinen yaygın psikolojik problemlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilindiği üzere travmatik bir olay yaşamış olan her bireyde travma sonrasında tepkiler gelişebilir. Ancak travmatik olaylara karşı verilen bu tepkiler genellikle kısa süre içerisinde kendiliğinden geçmektedir. Kişinin verdiği bu tepkilerin çok daha uzun sürmesi halinde travma sonrası stres bozukluğu durumundan şüphelenilebilir. Ancak bu psikolojik problem tedavi edilebilir bir rahatsızlık olarak bilinmektedir. Bunun için ise elbette uzman bir hekime danışmak şarttır.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?

Travma sonrası stres bozukluğu, kişiyi dehşet içerisinde bırakan ya da aşırı derecede korkutan, çoğunlukla çaresizlik duygusu hissettiren ve beklenmeyen bir anda aniden gerçekleşen olayların akabinde ortaya çıkan ruhsal travma durumu olarak tanımlanabilmektedir. Elbette herkesin hayatı boyunca korktuğu ya da üzüldüğü pek çok olay yaşaması muhtemeldir ve bilindiği üzere yaşanan her korkutucu ya da üzücü olay kişilerde bir ruhsal travma yaratmamaktadır. Ruhsal travma sebepleri çoğunlukla kişinin kendisinin ya da sevdiklerinin hayatlarını tehlikeye atan durumların gerçekleşmesi olmaktadır.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Travma sonrası stres bozukluğu nedenleri arasında pek çok faktör sayılabilir. Bu sebepler kişiden kişiye de değişkenlik gösterebilir. Yani her durum herkes için bir ruhsal travma yaratır demek yanlış olacaktır. Ancak travma sonrası stres bozukluğu yaşayan kişilerde bu duruma yol açan ana sebebin olayın aniden gerçekleşmesi ve kendisi ya da yakınlarından birinin hayatını tehlikeye atması olarak bilinmektedir.

*İş ya da trafik kazaları,

*Yangın, deprem, sel gibi çeşitli doğal afetler,

*Savaşlar,

*Cinsel istismarlar (taciz ya da tecavüz),

*Hayati tehlikesi bulunan hastalıklara yakalanma,

*Yaşanan ani kayıplar,

gibi durumlar travma sonra stres bozukluğunu ortaya çıkaran yaygın sebepler arasında bilinmektedir. Tüm bu durumların yaşanması dahilinde bireyde travma sonrası stres bozukluğunun ortaya çıkıp çıkmaması aynı zamanda bireyin depresyon ya da psikolojik rahatsızlık geçmişi, kalıtsal psikolojik rahatsızlık ihtimalleri, kişinin karakter özellikleri gibi diğer etkenlere bağlı olarak değişebilmektedir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtileri genellikle yaşanan olaydan kısa süre sonra başlasa da unutulmamalıdır ki kimi zaman bu belirtiler olayın yaşanmasından yıllar sonra da ortaya çıkabilmektedir. TSSB söz konusu olduğunda yaygın olarak depresyon durumunun yaşandığı bilinmektedir. Özellikle kişinin daha önceden depresyon öyküsü varsa yaşadığı dehşet verici ve çaresizlik hissi yaşatan ani olaylar karşısında tekrar depresyonun gelişmesi muhtemeldir. Travma sonrası depresyon gelişmesi daha önce kişinin depresyon geçirilip geçirilmemesi ile ilişkili değildir. Bu durumda yaşanan depresyon belirtileri aşağıdaki gibi olabilmektedir:

*Sürekli moral bozukluğu

*Sebebi olmayan halsizlik

*Dış dünyaya karşı isteksizlik

*Uyku bozuklukları

*Yeme bozuklukları

*Hayattan hiçbir şekilde zevk alamama durumu

TSSB'li kişilerde travmatik olaya maruz kalan kişilerde ortaya çıkan bazı belirtiler aşağıdadır.

*Uyku problemleri

*Yaşanan travmatik olay hakkındaki detayların sıklıkla hatırlanması

*Kolay bir şekilde irkilme ve korkma

*Sık kabus görme

*Olayın tekrar tekrarlanabileceğini düşünerek sürekli olarak tetikte hissetme

*Kişinin kimsenin onu anlamadığına dair düşünceleri sebebi ile çevresinden uzaklaşması

*Kolay sinirlenme hali

*Gelecek hakkında herhangi bir plan yapamama

*Olayı hatırlatacak herhangi bir durum ya da detaydan rahatsızlık duyma ve bunlardan sürekli olarak kaçınma

Olarak karşımıza çıkmaktadır.