Trans Yağ Nedir? Nasıl Oluşur?

Gıda Mühendisleri Derneği olarak her şeyden önce tüketicinin bilinçlendirilmesi konusunda birçok çalışmaya imza atmakta, yine sahada işin ehli olan gıda mühendislerinin etkin rol almasıyla sağlıklı ve güvenilir gıdaya ulaşımın toplumun her kesimine eşitlik ilkesine uygun bir şekilde yayılması için hem meslektaşlarının eğitimine ve hem de sektörün gelişimine katkı sunmaktayız.
Malum, bir süredir “trans yağlar” hususunda bir kısım bilgilendirmeler gündemimizi meşgul etmektedir.
Öncelikle, Trans Yağ Nedir? Nasıl Oluşur?
Trans yağ diye tabir edilen esasen yağ içerisindeki yağ asitlerinin, doymuş ya da doymamış olmaları ile doğrudan ilgili değildir. Trans yağlar doğal ve yapay olarak iki şekilde hayatımıza girmektedir. Doğal olan geviş getiren hayvanların et ve süt ürünleri ile soframıza geliyor ve bu trans yağlar tüketim miktarları ve söz konusu ürünlerdeki oranları göz önüne alınarak zararsız olarak değerlendirilir. Yapay olanı ise bitkisel yağların, hidrojenle doyurulması işlemiyle ve yine yüksek sıcaklığa maruz kalmasıyla oluşan trans yağlardır ki asıl tehlike buradadır. Endüstriyel trans yağlar sağlık için oldukça zararlıdır. Pek çok farklı amaçla paketlenmiş ürünlerde, hazır gıdalarda bulunan bu yağın aşırı tüketiminin, ciddi sonuçları olabilecek hastalıklara yol açabileceği bilinmektedir.
Trans Yağ Nerelerde Bulunur?
Trans yağlar; Besinlerin raf ömrünü uzatmak, daha lezzetli olmalarını sağlamak gibi pek çok amaçla çeşitli ürünlerde kullanılır. Gıda sektöründe trans yağ içeriği en yüksek besinler:
Margarin, Unlu mamuller, cips, dondurma, patlamış mısır, patates kızartması, atıştırmalıklar vs. pek çok farklı amaçla paketlenmiş ürünlerde, hazır gıdalarda bulunabilmektedir.
Yasal Değişiklikler Neler Getiriyor
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın, konuya ilişkin olarak hazırladığı "Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" taslağına göre “Yönetmelik ile getirilen kısıtlamalar kapsamında gıda etiketlerinde trans yağ ile ilgili beyan yapılmaz” hükmüne yer veriliyor. Taslağın bu haliyle kabul edilmesi halinde, gıda ürünlerinin "trans yağ" içerip içermediği etiketlere yazılmayacak. 01 Ocak 2021 tarihi itibariyle trans yağ sınırı %2 olarak kesinleşti.
%2 Güvenlik Sınırı Getirildi
Bakanlık 7 Mayıs 2020 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Gıdalara Vitaminler, Minareller ve Belirli Diğer Öğelerin Eklenmesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile gıdalarda kullanımı kısıtlanmış öğeler listesine trans yağları da ekledi. Buna göre, 1 0cak 2021 itibariyle perakende işletmelere arz edilen gıdalar ile son tüketiciye sunulan gıdalarda trans yağ miktarı, toplam yağın 100 gramında 2 gramı geçemeyecek. Yapılan bu değişiklik ile bu bilginin etiketlerde yer alıp almayacağı ise henüz netleşmedi. Konuyla ilgili taslak 23 Aralık 2020 ye kadar görüşe açıktı. Şimdi ise komisyonlarda görüşüldüğü ve akabinde bir karara bağlanacağı öngörülüyor.
Gıda Mühendisleri Derneği Olarak
Gıda Mühendisleri Derneği olarak bizler tüketicilerin doğru bilinçlendirilmesi taraftarıyız. Değişen ve gelişen gıda sanayinde ambalajlı ürünler insanımız için hayatın bir parçası olmuş durumundadır ve ne yediğini bilmesi tüketicinin en doğal hakkıdır. Paketli ürünlerde kullanılan her şeyin şeffaf bir şekilde etikete de yazılması gerektiği kanaatindeyiz. Yapılan değişikliğin doğru olmadığını bu durumda trans yağ kullanan işletme ile kullanmayan işletme arasında haksız rekabet ortamı olacağı için etiketlerde belirtilmesi gerekir. Dünyanın tüm sağlık otoriteleri tarafından sağlık riskleri ortaya konulmuş olan trans yağların %2 sınırlandırılması gayet yerinde bir değişikliktir. Diğer taraftan üretim uygulamaları ve teknik bazı nedenlerle önüne geçilemeyen trans yağ oluşumlarının etikette mutlaka belirtilmesi gerekmektedir. Sürecin bundan sonraki kısmın da ise denetim mekanizmasının çok iyi işlemesi gerekir. Belirlenen limitleri aşan üreticilerin ağır şekilde cezalandırılması hatta hapis cezasına çarptırılmasına ve özellikle tüketici beslenme bilincinin arttırılması yönünde çalışmaların yaygınlaştırılması en sağlıklı çözüm olacaktır.
Kamuoyuna Saygılarımızla…
Gıda Mühendisleri Derneği