Malatya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Kayısıda Monilya Raporu

İlimiz Akçadağ, Yeşilyurt, Yazıhan, Battalgazi ve Kale ilçemiz kayısı üreticilerinden gelen yoğun şikayetler üzerine; Bitkisel Üretim ve Bitki sağlığı Şube Müdürlüğümüz teknik elemanlarının sahada gezilerek yapılan morfolojik incelemeleri sonucunda kayısıda Monilya hastalığı ile ilgili sonuç raporu aşağıda sunulmuştur.
Sert çekirdekli meyvelerde Çiçek Monilyası (Monilinia laxa) kayısı, şeftali, kiraz, erik, vişne ve bademde önemli kayıplara yol açabilen bir fungal hastalıktır. Hastalık etmeni konukçu bitkinin özellikle çiçek, çiçek sapı, sürgün ve en son olarak ta meyveleri hastalandırır.
İlkbahar aylarında püstüller ve spor kitleleri halinde çevreye yayılır. Nemli havalarda çiçekler üzerinde spor kitleleri gözle görülebilirken, enfeksiyona uğramış çiçekler kahverengi bir renk alır. İlerleyen zamanlarda ise hasta çiçekler çiçek sapları üzerinde kıvrılıp kuruyarak zamk akıntısı ile birlikte dallar üzerinde asılı kalır. Hastalık etmeni çiçekten sonra çiçek sapından sürgün ve dalları en son olarak ta meyveyi hastalandırır. Hastalık ince sürgünlerin tamamen kurmasına, kalın sürgünlerde ve dallarda ise kanser yaraları oluşmasına ve dalların uçtan geriye doğru kurumasına yol açar. Yağışlı ve nemli hava koşullarında kanser yaraları üzerinde zamklanma da görülür.
Hastalık etmeni yağışlarla birlikte yayılım gösterdiği için yağışın fazla olduğu yıllarda hastalık şiddetinin yüksek olma ihtimaline karşı kültürel önlemlere özel bir önem vermek gerektirir. Bunun için öncelikle hastalığın görüldüğü alanlarda enfekteli sürgün ve dalların kesilerek imha edilmesi ve mumyalaşan meyvelerin toplanarak toprağa gömülmesi bir sonraki yılda enfeksiyon kaynaklarının azaltılması ve hastalığın yeniden oluşmaması açısında büyük önem arz etmektedir. Monilya hastalığına karşı her yıl koruyucu önlem almak gerektiği için ağaçlarda çiçeklenme % 5-10 olduğu dönemde 1. İlaçlama, % 90-100 olduğu dönemde 2. İlaçlama olmak üzere 2 İlaçlama yapmak gerekmektedir. Mücadelenin başarılı olması için ilaçlamaları tam zamanında ve farklı etken maddesi olan ilaçların atılması ve kültürel önlemlerin azami derecede alınması ayrıca büyük önem arz etmektedir.
Yukarıda izahatı verilen çiçek Monilyası ile ilgili olarak ilimiz Akçadağ, Yazıhan, Battalgazi, Yeşilyurt ve Kale ilçeleri ve mahallelerinde yapığımız yerinde inceleme ve tespitlerimiz aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir.

SONUÇ OLARAK:
1- Söz konusu ilçelerimizde yapılan inceleme ve tespitlerde yer yer çiçek Monilyası hastalığına yakalanan bahçeler mevcuttur. Oran olarak % 1-2 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
2- Çiçek Monilyası hastalığına yakalanan bu bahçelerde kültürel önlemlerin (budama, bahçe temizliği ve yabancı otlar v.s) yeterince alınmadığı görülmüştür.
3- Bu bahçelerde Monilya hastalığının yanı sıra başka hastalıkların mevcut olduğu ve beslenme ile ilgili eksikliklerin bulunduğu görülmüştür.
4- Hastalık görülen bu bahçelerde sonbahar mevsiminde sulamaların aşırı derecede yapıldığı geç sezonda azotlu gübrelerin kullanıldığı; doğal olarak bitkide dayanıklılık ve hastalanma hassasiyetinin arttığı, görülmüştür.
5- Bu üreticilerimizin Monilya hastalığı için genelde tek ilaç kullandığı,
6- Üreticilerimizin özellikle 1. İlaçlamada geç kaldığı,
7- Çiçekte ilk ilaçlamanın Çiçeklenmenin % 5-10 olduğu dönemde atılması gerekirken % 50-60'ının açtığı zamanlarda ilaçlama yaptığı,
8- Çiçek Monilyası olduğu belirlenen bahçelerin bazılarında hiç ilaçlama yapılmadığı,
9- İlaçlamalarda aynı etken madde içeren ilaçların üst üste defalarca kullanıldığı bunun da meyve ağaçlarında etkisizlik ve direnç oluşturduğu,
10- İlimiz çiftçilerinin büyük kısmının sonbahar ve erken ilkbahar mevsimlerinde şehir merkezinde yaşadığı; ilaçlama zamanlarını tam olarak tespit edemediği, özellikle sonbaharda yaprak dökümünden sonra koruyucu olarak çok önemli olan Bordo Bulamacı ve bakırlı preparatları kullanmadığı, bunun da hastalık ve zararlılara zemin hazırladığı,
1 1- Bu yıl ilaçlama sezonunda yağışların aralıksız devam etmesi nedeniyle ilimizin bazı bölgelerinde ilaçlamaların yapılmadığı,
12- Zamanında yeterli beslenme yapılmayan ve zayıf kalan meyve bahçelerinin hastalığa ve dona karşı hassasiyeti artırdığı,
13- Çiçek Monilyası hastalığı bulaşanların büyük kısmının organik üretim yaptığı; bu üreticilerin yüksek maliyetten dolayı bahçelerinde Monilya hastalığına karşı ilaçlama yapamadıkları ya da aynı etken madde içeren ilaçları üst üste kullanmalarından dolayı etkisizlik oluşturduğu anlaşılmıştır.