Malatya, çapraz karaciğer nakillerinde dünyanın merkezi olmayı hedefliyor

(AA) - ABD Boston College'de görev yapan Türk bilim insanı Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver'in algoritma ve bilgisayar yazılımı kullanarak yaptıkları karaciğer nakli için vericileri eşleştiren sistemi uygulayarak dünyada ilk 6'lı çapraz karaciğer naklini gerçekleştiren Malatya'daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakli Enstitüsü, bu alanda dünyanın merkezi olmak istiyor.

Prof. Dr. Tayfun Sönmez'in vefat eden eşinin adını taşıyan Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Karaciğer Nakli Sistemi ile donörleri ile uyumsuzluk nedeniyle nakil fırsatı yakalayamayan hastaların vericilerinin karşılıklı eşleştirildiği İnönü Üniversitesi Karaciğer Nakli Enstitüsünde, 2002'den bu yana 85'i çapraz olmak üzere 3 bin 700 nakil gerçekleştirildi.

Ekip, son olarak geçen hafta dünyada ilk kez 6'lı çapraz nakil yaparak bu alandaki başarısını taçlandırmış oldu.

İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Karaciğer Nakli Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Sezai Yılmaz, AA muhabirine, 23 Ocak Salı günü 6'lı çapraz karaciğer naklini 12 ameliyathanede, 100'ün üzerinde ekiple başarıyla gerçekleştirdiklerini, yoğun bakım, ameliyathane, servis ve teçhizat imkanları açısından dünyada bir numara olduklarını dile getirdi.

Nakil olanların hastane süreçlerinin devam ettiğini dile getiren Yılmaz, şöyle konuştu:

"Canlı donörü olan ancak uyumsuzluk nedeniyle hastalarına bağış yapamayanlar için ve bu hastalar için bir ümit olduğunu düşünüyoruz. Bu hastalara karaciğer nakli şansı sunarak hayatlarının normale dönmesini istiyoruz. Bunu da gerçekleştirecek çapraz karaciğer nakli sistemini ciddi bir anlamda Malatya'da, İnönü Üniversitesinde kurduğumuzu düşünüyoruz. Bu bir tek cerrahların yapabileceği bir iş değil, işin içinde ekonomi profesörleri de var. Boston Üniversitesinden Prof. Dr. Tayfun Sönmez ve Prof. Dr. Utku Ünver ile birlikte çalışıyoruz. Çapraz nakil bekleyen uyumsuz donörleri ve hastaları bir havuzda topluyoruz. Daha sonra Boston'daki arkadaşlarımız bunları değerlendiriyor. Kendilerinin geliştirdiği Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Karaciğer Nakli Sistemi vasıtasıyla bu çaprazlama gerçekleşiyor ama çaprazlama gerçekleştiği zaman karşımıza bir seçenek sunulmuyor belki onlarca, belki 100'ün üzerinde seçenek sunuluyor. Biz bunların içerisinde en uygununu seçiyoruz."

Zorlu geçen ameliyat sürecine de işaret eden Yılmaz, kendilerinin de bu konuda deneyimlerinin çok çok arttığını söyledi.

Prof. Dr. Yılmaz, en iyi hasta eşleşmeleriyle şimdiye kadar 85 çapraz karaciğer nakli yaptıklarını ve iyi bir şifa imkanı sunduklarını vurguladı.

- 3 bin 700 nakil yapıldı

2002 yılından bu yana nakil yapılan merkezde toplamda 3 bin 700 karaciğer nakli gerçekleştirildiğini dile getiren Yılmaz, bunların yüzde 90'ının canlı vericiden, yüzde 10'unun da kadavradan alınan organlarla yapıldığına işaret etti.

Kan grubu uyumsuzluğu, vericinin karaciğerinin hastaya yetmemesi veya geri kalanın donöre yetmemesi, damarsal problemler gibi nedenlerle hastalarına karaciğer veremeyecek olanları merkeze beklediklerini belirten Yılmaz, "Başvuru için çapraz karaciğer nakil sistemi diye bir web sitemiz var. Siteye İnönü Üniversitesinin ana sayfasından da ulaşabilirler. Yine Boston College'ın ana sayfasından da ulaşabilirler. Türkçe ve İngilizce olarak ayrı ayrı versiyonları mevcut. Bir şekilde uygun bir çaprazlama modelinin içine bu başvuruları sokabiliyoruz. Bizim hastalarımızın yüzde 10 ila 20 arası yurt dışından geliyor. Çapraz karaciğer nakli Malatya'yı dünyada bir numara haline getirdi. Ümit ediyorum ki bundan sonra yurt dışından da bu tarz hastalar ve donörler artık Malatya'ya artan sıklıkla başvuracaklar."

- 6'lı çapraz nakiller sürecek

İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay da çapraz karaciğer naklinin dünyada en önemli merkezinin Malatya olduğunu, 6'lı çapraz karaciğer naklini başarıyla gerçekleştirdiklerini söyledi.

Daha önce de 2 kez 5'li, 3 kez de 4'lü çapraz karaciğer nakli yaptıklarını belirten Kızılay, "Bunlar da dünyada ilk ve başka yerlerde tekrarlanamadı. 6'lı çapraz karaciğer nakli çok büyük bir başarı. Tekrarlanması da dünyada çok zor bir başarı. Biz 6'lı, 5'li nakilleri tekrarlayacağız." dedi.

Uyumsuzluk nedeniyle hastasına karaciğer veremeyenleri takas yaparak çapraz karaciğer nakli gerçekleştirdiklerini dile getiren Prof. Dr. Kızılay, "Böylece daha önce umudu olmayan, nakil bekleyip vericisi de olduğu halde nakil olamayan hastalara yeni bir umut, yeni bir şifa kaynağı doğmuş oldu. Bunun dünyadaki merkezi de Malatya. Şimdiye kadar üniversite hastanemizde 85 çapraz karaciğer nakli yapıldı. 100 olunca dünyada artık onu bir seri halinde biz bilimsel olarak yayınlayacağız. Her bir çapraz çoklu karaciğer naklini zaten hocalarımız bilimsel olarak yayınladılar. 6'lı çapraz karaciğer naklini de yine bilimsel olarak yakın zamanda hocalarımız yayınlayacaklar bilimsel platformlarda ama 100'ü geçince hastamız artık onu bir seri olarak yayınlayacağız." diye konuştu.

Banu Bedestenci Sönmez Çapraz Karaciğer Nakli Sistemi'nin dünya için ve karaciğer nakli hastaları için büyük bir umut, organ nakli için yeni bir açılım olduğunu vurgulayan Kızılay, bu çalışmanın Prof. Dr. Sezai Yılmaz başkanlığında, Turgut Özal Tıp Merkezi Başhekimi Prof. Dr. Adil Başkıran'ın da koordinesinde, 100'ü aşan öğretim üyesi, doktor, hemşire ve asistanla bütün bir ekibin başarısı olduğunu kaydetti.

Dünyaya yeni bir şey söylediklerini, yeni bir umut getirdiklerini ifade eden Kızılay, "Araştırmalarımızı daha da arttırarak, tıbba, insanlığa, hastalarımıza yeni umutlar oluşturarak gidiyoruz. Bu Malatya için, deprem sonrası üniversitemiz, hastanemiz, şehrimiz için de yeni bir enerji, yeni bir dinamizm veriyor." dedi.

Turgut Özal Tıp Merkezi Başhekimi Prof. Dr. Adil Başkıran da genel cerrah olarak kendisinin de çapraz karaciğer nakli ameliyatlarına girdiğini, Avrupa'nın en fazla karaciğer nakli yapan merkezi de olan Karaciğer Nakli Enstitüsünün bu çalışmayla karaciğer hastalarına dünyanın en büyük hediyesini vermiş gibi olduğunu belirtti.