10 milyar 193 milyon lira Kurbana Ödeyeceğiz

Kıymetli basın mensupları,

İslam dünyası olarak bu yıl 1 Eylül'de Kurban Bayramı'nı kutlamaya başlayacağız. Mübarek Kurban Bayramı'na sayılı günler kaldı.

Ülkemize şimdiden hayırlı, huzurlu bir bayram diliyorum.

Bilindiği gibi, kurbanlık satışları illere ve bölgelere göre farklılık arz etmektedir.

Kimi yerlerde canlı kilogram ve et fiyatı üzerinden, kimi yerlerde ise canlı hayvan üzerinden pazarlık yöntemiyle satış yapılmaktadır.

Ziraat Odalarımızdan aldığımız bilgilere göre,

bu yıl kurban döneminde hayvan fiyatlarının;

illere ve canlı ağırlığa göre farklılık göstermekle birlikte, hayvan başına,

büyükbaşta 4 bin lira ile 19 bin lira,

küçükbaşta ise 600 lira ile 2 bin lira arasında değişeceği,

canlı ağırlık fiyatının da kilogram başına,

büyükbaş hayvanlarda 16 ile 23 lira,

küçükbaş hayvanlarda 15 lira ile 24 lira arasında olacağı tahmin edilmektedir.

Görüldüğü gibi, kilogram fiyatı,

büyükbaşta inek, düve, tosun olmasına, küçükbaşta koyun, keçi olmasına,

canlı ağırlığına ve illere göre büyük farklılıklar arz etmektedir.

Bayram yaklaştıkça, gerçekleşecek taleple bu fiyatlar değişebilecektir.

Ülke ortalamasına bakıldığında,

büyükbaş hayvanların canlı kilogram fiyatının

18 lira 93 kuruş,

küçükbaş canlı kilogram fiyatlarının ise 18 lira 99 kuruş olduğu görülmektedir.

Canlı kilogram olarak büyükbaş hayvan fiyatları, satışların en fazla olduğu üç büyük ilimizden, İstanbul'un Avrupa yakasında 19 lira ile 21 lira, Anadolu yakasında 19 lira ile 23 lira,

Ankara'da 18 lira ile 20 lira,

İzmir'de 16 lira ile 20 lira arasında değişmektedir.

Küçükbaş hayvan fiyatları ise canlı kilogram olarak, İstanbul'un Avrupa yakasında 20 lira ile 23 lira, Anadolu yakasında 20 lira ile 24 lira,

Ankara'da 17 lira ile 20 lira,

İzmir'de 20 lira düzeyinde seyretmektedir.

Kıymetli basın mensupları,

Ülkemizde Kurban Bayramlarında,

2014'te 880 bin büyükbaş, 2 milyon 500 bin küçükbaş,

2015'te 867 bin büyükbaş, 2 milyon 700 bin küçükbaş,

2016'da ise 920 bin büyükbaş, 2 milyon 950 bin küçükbaş hayvan, kurban olarak kesilmişti.

Bu yıl yaklaşık 950 bini büyükbaş,

3 milyonu küçükbaş olmak üzere

3 milyon 950 bin baş hayvan kesileceğini tahmin ediyoruz.

Bu tahminle, 2017 yılında, kurbanlıklar için halkımızın ödeyeceği tutarın,

10 milyar 193 milyon lirayı bulacağını hesaplıyoruz.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığımızdan yapılan açıklamada;

şu an itibarıyla kurbanlık vasfı taşıyan 1 milyon 150 bini büyükbaş,

4 milyonu küçükbaş olmak üzere 5 milyon 150 bin baş hayvanımız olduğu ifade edilmektedir.

Bu demektir ki Kurban Bayramı'nda kesileceğini tahmin ettiğimiz büyükbaş hayvan sayısından daha fazla kesilebilecek nitelikte kurbanlık hayvan mevcudumuz vardır.

Bu durum vatandaşlarımızın kurbanlık hayvan bulmada sıkıntı yaşamayacaklarını göstermektedir.

Ziraat Odalarımızla yaptığımız görüşmeler de bu görüşü destekler niteliktedir.

Üreticilerimizin elinde yeterli sayının üzerinde kurbanlık hayvan vardır.

Kimsenin, ‘hayvan bulabilir miyim acaba' diye bir endişe yaşamasına gerek yoktur.

Kıymetli basın mensupları,

Görüldüğü üzere geçen yılki talebin üzerinde kurbanlık hayvan mevcudumuz bulunmaktadır.

Yine de üreticilerimiz;

bu yıl bayram tatilinin çok uzun olması nedeniyle,

birçok kişinin tatili tercih edip, kesim yapmayacakları,

bunun da satışları olumsuz etkileyeceğini düşünmekte bu konuda endişe yaşamaktadırlar.

İnşallah bu endişe yersiz çıkar, üreticilerimiz emeklerinin karşılığını alır ve hayvanlarını uygun fiyata satarlar.

Şayet satışlar beklendiği gibi olmazsa üreticilerimizin bayram döneminde satılamayan hayvanları maliyetlerinin altında yok pahasına ellerinden çıkarmamaları, üretimin sürdürülebilirliği açısından zorunludur.

Böyle bir durum gerçekleşir de üreticinin elinde satılamayan hayvan kalırsa,

Et ve Süt Kurumu'nun bu hayvanları bayram sonrasında uygun bir fiyata alması üreticimiz açısından çok önemlidir.

Bunun için yetkililerden beklentimiz,

elinde kurbanlık kalan üreticilerimize yönelik belirleyecekleri alım fiyatlarını,

maliyetlerin yanı sıra yapılan ek masrafları da dikkate alarak kurbana özel belirlemeleridir.

Bu durumda üreticilerimizin bir yıllık emekleri boşa çıkmayacak, mağdur olmaları engellenecektir.

Kıymetli basın mensupları,

Kurban Bayramları, bu kadar çok hayvanın besiye alınması ve uzun süreyle bakılmaları dolayısıyla ekonomik olarak da ciddi bir hareketliliğe yol açmaktadır.

Beslenme amaçlı hayvan alımları için ödenen para, yem, veteriner hizmetleri önemli bir yekûn tutmaktadır.

Bunun yanı sıra,

hayvanların satış merkezlerine nakilleri,

satış yerlerinde yer kiraları ve kişisel masraflar, kesimler için kasaplara ödenen para,

sakatat ve derilerin satılmasına kadar birçok ticari faaliyet,

bu dönemde söz konusu olmakta ve

bütün bunlar ekonomik anlamda büyük meblağlara ulaşmaktadır.

Bu yıl Kurban Bayramı döneminde geçen yıla yakın,

yani 950 bin baş büyükbaş,

3 milyon baş da küçükbaş hayvan kesileceği tahmininden yola çıkıldığında;

Kurbanlık hayvan yem masrafları

Yem fiyatları,

2017 yılı Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 11,2 ile yüzde 22,5 arasında değişen oranlarda artmıştır.

İlgili dönemde;

Arpanın tonu yüzde 22,5 artışla 728 liradan

892 liraya,

mısırın tonu yüzde 16,8 artışla 738 liradan

862 liraya,

kepeğin tonu yüzde 21,6 artışla 538 liradan

654 liraya,

yemlik buğdayın tonu yüzde 18 artışla

800 liradan 944 liraya,

ayçiçeği tohumunun küspesinin tonu yüzde 11,2 artışla 588 liradan 654 liraya,

besi yeminin tonu yüzde 15,5 artışla

877 liradan 1013 liraya,

süt yeminin tonu ise yüzde 18,3 artışla

922 liradan 1091 liraya yükselmiştir.

Kurbanlık için besiye alınan büyükbaş hayvanların ortalama 6 ay beslendiği hesabıyla,

6 aylık yem masrafı hayvan başına 1728 lira olacaktır.

Kesilecek olan 950 bin büyükbaş kurbanlık hayvan için toplam yem masrafı 1 milyar 641 milyon 600 bin liraya ulaşmaktadır.

Yine ortalama 6 ay besiye alınma hesabıyla, küçükbaş hayvanlarda hayvan başına yem masrafı 400 lirayı, 3 milyon baş küçükbaş hayvan için yapılan toplam yem masrafı ise 1 milyar 200 milyon lirayı bulmaktadır.

Toplamda 3 milyon 950 bin baş kurbanlık canlı hayvan için üreticilerimizin,

2 milyar 841 milyon 600 bin lira civarında bir yem masrafı yaptıkları,

dolayısıyla bu kadar bir paranın yem sektöründe kullanıldığı tahmin edilmektedir.

Kurbanlık satış bedeli

Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip büyükbaş hayvanın canlı kilogramının 18,93 lira civarında satılacağı düşünüldüğünde,

bayram süresince kesilecek yaklaşık 950 bin büyükbaş hayvana halkımızın ödeyeceği para 7 milyar 193 milyon lirayı bulacaktır.

Bir küçükbaş hayvanın ortalama 1000 liradan satılacağı tahminiyle,

kesilecek yaklaşık 3 milyon küçükbaş hayvana halkımızın ödeyeceği para ise 3 milyar lira olacaktır.

Daha önce de belirttiğim gibi, toplamda halkımızın 3 milyon 950 bin kurbanlık için

10 milyar 193 milyon lira ödeyeceğini tahmin ediyoruz.

Kurban derileri

Standartlara uygun kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisi yaklaşık 10 liraya satılmaktadır. Ortalama 3 milyon küçükbaş hayvanın kesileceği hesap edildiğinde küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik değeri yaklaşık olarak 30 milyon lirayı bulacaktır.

400 kilogramlık bir sığırdan ortalama 30 kilogram deri çıkmaktadır.

Standartlara uygun elde edilmiş, tuzlanmış sığır derisinin kilogramının 3 lira olduğu göz önüne alındığında kesilecek 950 bin baş büyük baş hayvandan elde edilecek derinin değeri 85 milyon 500 bin liraya ulaşacaktır.

Toplam olarak kurbanlıklardan standartlara uyulursa yaklaşık 115 milyon 500 bin liralık deri elde edilecektir.

Fakat kurbanlıklar çoğu yerde ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği için deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşmaktadır.

Bu kaybın yüzde 20'ler civarında olduğu ve toplam kaybın 23 milyon 100 bin lirayı bulduğu tahmin edilmektedir.

Buna göre, kayıplar nedeniyle,

Kurban Bayramında ekonomiye kazandırılan derinin değeri 92 milyon 400 bin lira civarında kalmaktadır.

Hayvan pazar yerleri çadır kirası ve kişisel masraflar

Kurbanlık satmak isteyen üreticilerimiz, büyükşehirlerde her ilçede farklı olmak üzere satış yerlerine çadır kirası ödemektedirler.

Fiyatlar illere ve ilçelere göre farklılık arz etmektedir.

Buralardan yüksek ücretler alınmaması yönünde belediyelere her yıl uyarılarda bulunmamıza rağmen, ne yazık ki bu yıl da ciddi paralar alınmıştır.

Belediyelerin buraları gelir kapısı olarak değil, halkına hizmet yeri olarak görmesi gerekmektedir.

Kurban satıcıların 15 gün olarak kaldıkları süre içinde;

Ankara'da 2 bin 250 lira ile 5 bin lira arasında, İstanbul'da 6 bin 500 lira ile 9 bin lira arasında, İzmir'de 4 bin lira civarında çadır kirası ödemişlerdir.

Masraf, kalınan sürede harcanacak paraları da dahil edecek olursak önemli bir miktarı bulmaktadır.

Satış yerleriyle ilgili olarak buradan belediye başkanlarımıza seslenmek istiyorum;

satış yerlerini çok fahiş fiyatlarla üreticilerimize kiralamakla ne geçiyor elinize?

Üreticilerimize 9 bin liraya kiralanan yerler var. Bu durum ciddi mağduriyetlere neden oluyor.

Üreticilerimiz zaten ne kazanıyorlar ki bir de buralara bu kadar para verebilsinler?

Belediyelerden ricamız,

lütfen buraları uygun fiyattan üreticilerimize kullandırın.

Nakil masrafları

Üreticilerimiz, Türkiye'nin dört bir yanından hayvanları şehirlerdeki kurban satış yerlerine nakletmek için nakliye parası ödemektedir.

Bir kurbanlık satıcımız geçen yıl 3 bin 350 lira ödediği nakliye aracına,

bu yıl 4 bin 750 lira ödemek zorunda kalmıştır.

Bu durum, nakliyeye üreticimizin yüzde 42 daha fazla ödediğini göstermektedir.

Ayrıca üreticilerimiz, sattıkları hayvanları, alıcıların kesim yapacakları yerlere taşımakta, bunun için de para harcamaktadır.

Kesilen hayvanların sayısal büyüklüğü dikkate alındığında net rakam verememekle birlikte önemli bir nakliye masrafı olduğu söylenebilir.

Kurban Bayramı döneminde, talebe bağlı olarak artan nakliye fiyatlarının kurban satış fiyatlarına etkisini azaltabilmek için mutlaka pazar yerlerinin disipline edilmesi, buralarda fırsatçılık yapılmasına imkan tanınmaması gerekmektedir.

Kasap ücretleri

Kurban bayramları son yıllarda kasaplar için önemli bir gelir kapısı olmuştur.

Kasaplar, hayvanları kesme, yüzme, parçalama gibi işler için küçükbaşta 50 lira, büyükbaşta ise 250 lira civarında para almaktadır.

Büyükbaş hayvanlarının yarısının kasaplar tarafından ücret mukabilinde kesileceği tahminiyle, 475 bin büyükbaş hayvan için kasaplara ödenecek meblağ 118 milyon 750 bin lirayı bulacaktır.

Aynı şekilde küçükbaş hayvanların yarısının kasaplar tarafından kesileceği hesabıyla 1 milyon 500 bin baş küçükbaş hayvan için kasaplara ödenecek tutar 75 milyon liraya ulaşacaktır.

Buna göre, kasaplara ödenecek bedel toplamda 193 milyon 750 bin lirayı bulacaktır.

Bunların yanı sıra kelle, paça, işkembe, bağırsak gibi sakatatlar kurban kesenler tarafından çoğunlukla alınmamakta, kasaplara veya toplayıcılara bırakılmaktadır.

Bu da ciddi bir ekonomik değer oluşturmaktadır.

Kıymetli basın mensupları,

Kurban Bayramı döneminde birçok dernek ve vakıf, hayır işlemeyi düşünen vatandaşlarımızın verdiği vekaletle onlar adına kurban kesmek için faaliyet içine girmektedir.

Vekaletle kesimde zaman zaman vatandaşlarımız mağdur olabilmektedir.

Dernek ve vakıflara yatırılan paraların kurban kesiminde kullanılması ve bunların iyi bir şekilde denetlenmesi çok önemlidir.

Vekaleten kurban kesmeyi taahhüt eden bu kuruluşların, bu dönemde ne kadar hayvanı nereden aldığı, hangi şartlarda ve nerelerde ne kadar kurbanlık kestiği, vekaleti veren kurban sahibinin vekaletinin yerine getirilip getirilmediği, yetkili kurumlar tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir.

Aksi takdirde hem hayır işlemeyi düşünen vatandaşlarımızın hem de üreticilerimizin mağduriyeti söz konusu olabilecektir.

Bilindiği üzere hayvan pazarlarında kamu kuruluşlarınca, hayvanlar sağlık kontrolünden geçirilmektedirler.

Bu kontrollerin yanı sıra hayvanların yaş uygunluğu, gebe olup olmadığı gibi vasıflar yönünden yapılan kontrollerde de titiz davranılması gerekmektedir.

Böylece halkımıza gönül rahatlığıyla kurbanlığını seçme imkanı getirilecek ve mağduriyeti önlenecektir.

Kıymetli basın mensupları,

Sözlerime burada son verirken,

hepinizin bildiği gibi, ülkemizin ve içinde bulunduğumuz bölgenin sıkıntılı bir süreçten geçtiğine dikkatinizi çekmek istiyorum.

Yaşadığımız bu süreci, milletçe el ele, omuz omuza vererek kısa sürede atlatacağımıza yürekten inanıyor, ülkemize ve bütün İslam alemine barış ve huzur getirmesi temennilerimle, Kurban Bayramınızı şimdiden kutluyorum.

Milletimize ve bütün İslam âlemine huzurlu bir Kurban Bayramı diliyorum.

Bazı illerde 2017 yılı tahmini kurbanlık hayvan satış fiyatları: